จาก วิกิพจนานุกรม พจนานุกรมเสรี
- พยัญชนะ
- ละ ที่เป็นอักษรตามหรืออักษรควบกล้ำ สามารถใช้ ᩖ หรือ ᩠ + ᩃ ก็ได้ วิกิพจนานุกรมกำหนดให้ ᩖ เป็นรายการหลัก
- ละตังหลาย ᩗ ใช้ใน ᨴᩗᩘᩣ (ตังหลาย) เท่านั้น
- หาง ᩛ ใช้ตามหลังพยัญชนะบางตัว ในคำบาลี/สันสกฤต
- หากตามหลังพยัญชนะ ᨭ (ฏ) ᨮ (ฐ) ᨯ (ฑ) ᨰ (ฒ) ᨱ (ณ) จะเท่ากับ ᩠ + ᨮ (+ฐ)
- หากตามหลังพยัญชนะ ᨲ (ต) ᨳ (ถ) ᨴ (ท) ᨵ (ธ) ᨶ (น) จะเท่ากับ ᩠ + ᨳ (+ถ)
- หากตามหลังพยัญชนะ ᨷ (ป) ᨹ (ผ) ᨻ (พ) ᨽ (ภ) ᨾ (ม) จะเท่ากับ ᩠ + ᨻ (+พ)
- สะใหญ่ ᩔ (สฺส) พบได้ในคำบาลี
- พยัญชนะสะกด ปกติจะเขียนไว้เป็นเชิงของตัวอักษรก่อนหน้า ซึ่งอาจเป็นพยัญชนะหรือสระก็ได้
- เว้นแต่ ตัวอักษรก่อนหน้าเป็นสระล่าง หรือพยัญชนะเชิง จะเขียนเป็นตัวเต็มแทน
- ตัวสะกด ᩠ + ᨿ (+ย) เขียนเป็นพยัญชนะเชิงเสมอ (สำหรับคำเมือง)
- สระ
- ใส่สระหลังจาก (กลุ่ม) พยัญชนะต้นเสมอ ตัว ᨿ, ᩅ, ᩋ ที่ปรากฏในรูปสระ ก็ใช้หลักเดียวกัน
- ถ้ามีสระหลายรูปประกอบกัน ให้ใส่สระหน้า สระล่าง สระบน และสระหลัง ตามลำดับ
- ตัวเชิง ᨿ, ᩅ เป็นสระล่าง แต่สระออยของเขิน ᩭ เป็นสระหลัง
- สระอำเขียนต่างจากภาษาไทยคือ เขียนลากข้างก่อน แล้วตามด้วยนิคหิต ส่วนวรรณยุกต์อยู่บนพยัญชนะ (ก่อนสระ)
หมายเหตุ: ใช้ ᨠ เป็นพยัญชนะสำหรับเกาะ
| 1. |
ᨠᩫ (โอะมีตัวสะกด) |
ᨠ + ᩫ
|
| 2. |
ᨠᩴ (อัง และนิคหิตของบาลี) |
ᨠ + ᩴ
|
| 3. |
ᨠᩘ (ใช้ในตังหลาย และ งฺ ของบาลี) |
ᨠ + ᩘ
|
| 4. |
ᨠᩢ (อะมีตัวสะกด) |
ᨠ + ᩢ
|
| 5. |
ᨠ᩠ᩅᩫᩡ (อัวะ) |
ᨠ + ᩠ + ᩅ + ᩫ + ᩡ
|
| 6. |
ᨠ᩠ᩅᩫ (อัวไม่มีตัวสะกด) |
ᨠ + ᩠ + ᩅ + ᩫ
|
| 7. |
ᨠ᩠ᩅ (อัวมีตัวสะกด) |
ᨠ + ᩠ + ᩅ
|
| 8. |
ᨠᩬᩴ (ออไม่มีตัวสะกดของคำเมือง)[1] |
ᨠ + ᩬ + ᩴ
|
| 9. |
ᨠᩬ (ออมีตัวสะกด) |
ᨠ + ᩬ
|
| 10. |
ᨠᩡ (อะไม่มีตัวสะกด/ไม่เติมก็ได้) |
ᨠ + ᩡ
|
| 11. |
ᨠᩣ (อาต่ำ) |
ᨠ + ᩣ
|
| 12. |
ᨠᩤ (อาสูง) |
ᨠ + ᩤ
|
| 13. |
ᨠᩣᩴ (อำต่ำ) |
ᨠ + ᩣ + ᩴ
|
| 14. |
ᨠᩤᩴ (อำสูง) |
ᨠ + ᩤ + ᩴ
|
| 15. |
ᨠᩥ (อิ) |
ᨠ + ᩥ
|
| 16. |
ᨠᩦ (อี) |
ᨠ + ᩦ
|
| 17. |
ᨠᩧ (อึ) |
ᨠ + ᩧ
|
| 18. |
ᨠᩨ (อือ) |
ᨠ + ᩨ
|
| 19. |
ᨠᩩ (อุ) |
ᨠ + ᩩ
|
| 20. |
ᨠᩪ (อู) |
ᨠ + ᩪ
|
|
| 21. |
ᨠᩮᩡ (เอะไม่มีตัวสะกด) |
ᨠ + ᩮ + ᩡ
|
| 22. |
ᨠᩮᩢ (เอะมีตัวสะกด) |
ᨠ + ᩮ + ᩢ
|
| 23. |
ᨠᩮ (เอ) |
ᨠ + ᩮ
|
| 24. |
ᨠᩯᩡ (แอะไม่มีตัวสะกด) |
ᨠ + ᩯ + ᩡ
|
| 25. |
ᨠᩯᩢ (แอะมีตัวสะกด) |
ᨠ + ᩯ + ᩢ
|
| 26. |
ᨠᩯ (แอ) |
ᨠ + ᩯ
|
| 27. |
ᨠᩮᩬᩥᩡ (เออะ) |
ᨠ + ᩮ + ᩬ + ᩥ + ᩡ
|
| 28. |
ᨠᩮᩬᩥ (เออไม่มีตัวสะกด หรือเอือมีตัวสะกด) |
ᨠ + ᩮ + ᩬ + ᩥ
|
| 29. |
ᨠᩮᩥ (เออมีตัวสะกด) |
ᨠ + ᩮ + ᩥ
|
| 30. |
ᨠᩮᩬᩨᩡ (เออะของเขิน) |
ᨠ + ᩮ + ᩬ + ᩨ + ᩡ
|
| 31. |
ᨠᩮᩬᩨ (เออของเขิน) |
ᨠ + ᩮ + ᩬ + ᩨ
|
| 32. |
ᨠᩮᩢᩣ (เอาต่ำ) |
ᨠ + ᩮ + ᩢ + ᩣ
|
| 33. |
ᨠᩮᩢᩤ (เอาสูง) |
ᨠ + ᩮ + ᩢ + ᩤ
|
| 34. |
ᨠᩮᩣ (โอต่ำของบาลี) |
ᨠ + ᩮ + ᩣ
|
| 35. |
ᨠᩮᩤ (โอสูงของบาลี) |
ᨠ + ᩮ + ᩤ
|
| 36. |
ᨠᩳ (ออไม่มีตัวสะกดของเขิน) |
ᨠ + ᩳ
|
| 37. |
ᨠᩬᩳ (ออไม่มีตัวสะกดของลื้อ/ยอง) |
ᨠ + ᩬ + ᩳ
|
| 38. |
ᨠ᩠ᨿᩮᩡ (เอียะ) |
ᨠ + ᩠ + ᨿ + ᩮ + ᩡ
|
| 39. |
ᨠ᩠ᨿᩮ (เอียไม่มีตัวสะกด) |
ᨠ + ᩠ + ᨿ + ᩮ
|
| 40. |
ᨠ᩠ᨿ (เอียมีตัวสะกด) |
ᨠ + ᩠ + ᨿ
|
|
| 41. |
ᨠᩮᩬᩥᩋᩡ (เอือะ) |
ᨠ + ᩮ + ᩬ + ᩥ + ᩋ + ᩡ
|
| 42. |
ᨠᩮᩬᩥᩋ (เอือไม่มีตัวสะกด) |
ᨠ + ᩮ + ᩬ + ᩥ + ᩋ
|
| 43. |
ᨠᩰᩡ (โอะไม่มีตัวสะกด) |
ᨠ + ᩰ + ᩡ
|
| 44. |
ᨠᩰ (โอไม่มีตัวสะกด) |
ᨠ + ᩰ
|
| 45. |
ᨠᩰᩫ (โอมีตัวสะกด) |
ᨠ + ᩰ + ᩫ
|
| 46. |
ᨠᩰᩬᩡ (เอาะไม่มีตัวสะกด) |
ᨠ + ᩰ + ᩬ + ᩡ
|
| 47. |
ᨠᩬᩢ (เอาะมีตัวสะกด) |
ᨠ + ᩬ + ᩢ
|
| 48. |
ᨠᩱ (ไอ) |
ᨠ + ᩱ
|
| 49. |
ᨠᩲ (ใอของคำเมือง) |
ᨠ + ᩲ
|
| 50. |
ᨠᩭ (ออยของเขิน/ลื้อ/ยอง) |
ᨠ + ᩭ
|
| 51. |
ᨠᩙ (อังอีกแบบหนึ่ง) |
ᨠ + ᩙ
|
| 52. |
ᨠᩥᩴ (อิงอีกแบบหนึ่ง) |
ᨠ + ᩥ + ᩴ
|
|
[1] ภาษาคำเมือง: คำพิเศษที่ไม่ต้องสะกดตามนี้ ได้แก่ ᨣᩴ᩵ (ก็) และ ᨷᩴ᩵ (บ่, ไม่)
- วรรณยุกต์
- ถ้ามีรูปสระหน้า สระล่าง สระบน ให้ใส่วรรณยุกต์หลังจากสระเหล่านี้ครบแล้ว
- ถ้าไม่มีสระ หรือมีแต่สระหลัง สามารถใส่วรรณยุกต์หลังจาก (กลุ่ม) พยัญชนะต้นได้ทันที
- สัญลักษณ์อื่น ๆ
- ไม้ซ้ำ ᩻ ใช้งานได้สามอย่าง ได้แก่
- คำซ้ำ ให้ใส่ไม้ซ้ำที่ท้ายพยางค์หรือคำที่สะกดสำเร็จแล้ว เหมือนไม้ยมก
- อักษรนำและอักษรตาม (อย่างคำเขมร) ให้ใส่ไม้ซ้ำหลังจากอักษรตาม (พยัญชนะตัวที่สอง) ทันที แล้วจึงตามด้วยสระ/วรรณยุกต์ต่อไป
- ใช้เป็นตัวแก้ความกำกวมว่า พยัญชนะสองตัวที่ติดกัน คืออักษรนำและอักษรตาม มิใช่ตัวสะกด (ในกรณีที่สะกดตามปกติแล้วรูปเหมือนกัน) ตำแหน่งที่ใส่เหมือนข้อที่แล้ว
- ไม้กั๋งไหล ᩘ ใช้แทน งฺ ในคำบาลี/สันสกฤต โดยวางบนพยัญชนะตัวถัดไป
- ระห้าม ᩺ ใช้แทน รฺ ในคำบาลี/สันสกฤต โดยวางบนพยัญชนะตัวถัดไป หรือใช้แทนทัณฑฆาตที่อยู่ท้ายคำ
- การันต์ ᩼ ใช้แทนทัณฑฆาตของเขินและลื้อ ส่วนคำเมืองใช้ ระห้าม ᩺
- อื่น ๆ
- ภาษาเขิน, ภาษาลื้อ, ภาษายอง ที่เขียนด้วยอักษรไทธรรม ใช้อักขรวิธีเดียวกับภาษาคำเมือง เว้นแต่จะกำหนดไว้ในตาราง
