equus

ภาษาละติน

รูปแบบอื่น

• equos (เอโก๎วซ) (Republican spelling)
• ecus (เอกุซ) (phonetic spelling)

รากศัพท์

จากอิตาลิกดั้งเดิม *ekwos, ซึ่งมาจากอินโด-ยูโรเปียนดั้งเดิม *h₁éḱwos (“ม้า”), ร่วมเชื้อสายกับกรีกโบราณ ἵππος (híppos), สันสกฤต अश्व (อศฺว), เปอร์เซีย اسب, อาร์มีเนียเก่า էշ (เอ็ฌ, “ลา”), โทแคเรียนบี yakwe, กอล epos การเปลี่ยนการสะกดใหม่เป็นอักษร QVV แทนการสะกดเดิม QVO/CV ในช่วงหลังสมัยจักรพรรดิเอากุสตุสเป็นการเทียบแบบของการกอ้อม

การออกเสียง

equus

• (คลาสสิก) สัทอักษรสากล^{(คำอธิบาย)}: /ˈe.kʷus/, [ˈɛkʊs̠]
• (คริสตจักร) สัทอักษรสากล^{(คำอธิบาย)}: /ˈe.kwus/, [ˈɛːkwus]

• เสียง:

  (file)

คำนาม

equus (เอก๎วุซ) ช. (สัมพันธการก equī, หญิง equa); การผันรูปที่สอง

1. ม้า
   • Vergil, Aeneis II, 48 and 110-113 and 150 (edited and translated by H. Rushton Fairclough, Virgil with an English translation I, 1916)

     quo molem hanc immanis equi statuere?

     พวกเขาจัดเตรียมม้าจำนวนมหาศาลนี้ขึ้นมาเพื่อจุดประสงค์อะไร?

2. ม้าพันธุ์ดี, ม้าศึก
   • Vergil, Georgicon II, 541-542 (edited and translated by H. Rushton Fairclough, Virgil with an English translation I, 1916)

     Sed nos immensum spatiis confecimus aequor, et iam tempus equum fumantia solvere colla.

     แต่เราเตรียมสนามแข่งที่ราบเรียบใหญ่โต และตอนนี้ก็ถึงเวลาคลายสายบังคับม้าพันธุ์ดีแล้ว

การผันรูป

การผันรูปที่สอง

การก	เอกพจน์	พหูพจน์
กรรตุการก	equus (เอก๎วุซ)	equī (เอก๎วี̄)
สัมพันธการก	equī (เอก๎วี̄)	equōrum (เอโก๎ว̄รุม)
สัมปทานการก	equō (เอโก๎ว̄)	equīs (เอก๎วี̄ซ)
กรรมการก	equum (เอก๎วุม)	equōs (เอโก๎ว̄ซ)
อปาทานการก	equō (เอโก๎ว̄)	equīs (เอก๎วี̄ซ)
สัมโพธนการก	eque (เอเก๎ว)	equī (เอก๎วี̄)

คำพ้องความ

• caballus (กาบัลลุซ)
• verēdus (เวเร̄ดุซ)
• cantērius (กันเต̄รีอุซ)
• mannus (มันนุซ)

คำจ่ากลุ่ม

• iūmentum (ยู̄เมนตุม) (เมื่อใช้เทียมรถหรือเกวียน)
• armentum (อาร์เมนตุม) (เมื่อใช้เทียมคันไถ)

คำเกี่ยวข้อง

• Equus (เอก๎วุซ)
• equisaetum (เอก๎วีซาเอตุม)
• equīsō (เอก๎วี̄โซ̄)

คำสืบทอด

• → เอสเปรันโต: ekvo (เอคโวฺ), ekvedo (เอคเวฺโด), ekveno (เอคเวฺโน)
• → ร่วม: Equus

อ้างอิง

• “equus”, in Charlton T. Lewis and Charles Short (1879) A Latin Dictionary, Oxford: Clarendon Press
• “equus”, in Charlton T. Lewis (1891) An Elementary Latin Dictionary, New York: Harper & Brothers
• equus in Charles du Fresne du Cange’s Glossarium Mediæ et Infimæ Latinitatis (augmented edition with additions by D. P. Carpenterius, Adelungius and others, edited by Léopold Favre, 1883–1887)
• equus in Gaffiot, Félix (1934) Dictionnaire illustré latin-français, Hachette
• Carl Meißner; Henry William Auden (1894) Latin Phrase-Book‎, London: Macmillan and Co.
  • to begin a journey (on foot, on horseback, by land): iter ingredi (pedibus, equo, terra)
    
  • to ride: equo vehi
    
  • to saddle a horse: sternere equum
    
  • to mount: conscendere equum
    
  • to mount: ascendere in equum
    
  • to dismount: descendere ex equo
    
  • to be on horseback: in equo sedere; equo insidēre
    
  • to sit a horse well; to have a good seat: (in) equo haerere
    
  • to put spurs to a horse: calcaria subdere equo
    
  • to put spurs to a horse: calcaribus equum concitare
    
  • at full gallop: equo citato or admisso
    
  • ride against any one at full speed; charge a person: equum in aliquem concitare
    
  • to give a horse the reins: admittere, permittere equum
    
  • to give a horse the reins: frenos dare equo
    
  • to make a horse prance: agitare equum
    
  • to manage a horse: moderari equum
    
  • the horses are panic-stricken, run away: equi consternantur
    
  • to bring horses to the halt when at full gallop: equos incitatos sustinere
    
  • to keep horses, dogs: alere equos, canes
    
  • to serve in the cavalry, infantry: equo, pedibus merere (Liv. 27. 11)
    
  • to capture horses: capere equos
    
  • to fight on horseback: ex equo pugnare