หลวง

ภาษาไทย

รากศัพท์

สืบทอดจากภาษาไทดั้งเดิม *ʰluəŋᴬ (“ใหญ่”); ร่วมเชื้อสายกับภาษาคำเมือง ᩉᩖ᩠ᩅᨦ (หลวง), ภาษาลาว ຫຼວງ (หลวง), ภาษาไทลื้อ ᦷᦜᧂ (โหฺลง), ภาษาไทดำ ꪨꪺꪉ (หฺลัวง), ภาษาไทขาว ꪨꪺꪉ, ภาษาไทใหญ่ လူင် (ลูง), ภาษาอาหม 𑜎𑜤𑜂𑜫 (ลุง์), ภาษาจ้วง lueng, ภาษาจ้วงแบบหนง long; เทียบภาษาไหลดั้งเดิม *C-luŋ

การออกเสียง

การแบ่งพยางค์		หฺลวง
การแผลงเป็น อักษรโรมัน	ไพบูลย์พับบลิชชิง	lǔuang
	ราชบัณฑิตยสภา	luang
(มาตรฐาน) สัทอักษรสากล(คำอธิบาย)		/lua̯ŋ˩˩˦/(สัมผัส)

คำคุณศัพท์

หลวง

1. ที่เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน

   ศาลหลวง

   วังหลวง

2. เป็นใหญ่

   ภรรยาหลวง

3. ใหญ่

   เขาหลวง

   ผึ้งหลวง

4. สาธารณะ

   ทางหลวง

คำนาม

หลวง

1. บรรดาศักดิ์ข้าราชการ สูงกว่าขุน ต่ำกว่าพระ

   หลวงวิจิตรวาทการ

2. (ภาษาปาก) คำเรียกพระภิกษุโดยความเคารพ

   หลวงปู่

   หลวงพี่

   หลวงน้า

3. (ภาษาปาก) คำเรียกพระจีน พระญวน ว่า หลวงจีน หลวงญวน
4. คำพ้องความของ เมียหลวง

คำสืบทอด

• → เขมร: ហ្លួង (หฺลัวง)

ภาษาคำเมือง

คำคุณศัพท์

หลวง (คำอาการนาม กำหลวง หรือ ความหลวง)

1. อีกรูปหนึ่งของ ᩉᩖ᩠ᩅᨦ (หลวง)