caelum

ภาษาละติน

การออกเสียง

• (คลาสสิก) สัทอักษรสากล^{(คำอธิบาย)}: /ˈkae̯.lum/, [ˈkäe̯ɫ̪ʊ̃ˑ]
• (คริสตจักร) สัทอักษรสากล^{(คำอธิบาย)}: /ˈt͡ʃe.lum/, [ˈt͡ʃɛːlum]

• เสียง (Classical):

  (file)

รากศัพท์ 1

caelum (sky)

ไม่แน่นอน; อาจจากอิตาลิกดั้งเดิม *kailom, จากอินโด-ยูโรเปียนดั้งเดิม *keh₂i-lom (“whole”), จาก*keh₂i-

รูปแบบอื่น

• caelus (กาเอลุซ) (acl, otherwise rare)
• cael (กาเอล) (acl, in a passage of Ennius’ Annales containing other truncated forms)
• cælum (กæลุม)
• coelum (โกเอลุม), cœlum (กœลุม) (med, new, very common)
• cēlum (เก̄ลุม) (med)

คำนาม

caelum (กาเอลุม) ก. (สัมพันธการก caelī); การผันรูปที่สอง

1. สวรรค์
2. ท้องฟ้า
3. บรรยากาศ, สภาพอากาศ

การผันรูป

การผันรูปที่สอง

การก	เอกพจน์	พหูพจน์
กรรตุการก	caelum (กาเอลุม)	caelī (กาเอลี̄)
สัมพันธการก	caelī (กาเอลี̄)	caelōrum (กาเอโล̄รุม)
สัมปทานการก	caelō (กาเอโล̄)	caelīs (กาเอลี̄ซ)
กรรมการก	caelum (กาเอลุม)	caelōs (กาเอโล̄ซ)
อปาทานการก	caelō (กาเอโล̄)	caelīs (กาเอลี̄ซ)
สัมโพธนการก	caelum (กาเอลุม)	caelī (กาเอลี̄)

The plural is masculine.

ลูกคำ

• caeles (กาเอเลซ)
• caelestīnus (กาเอเลซตี̄นุซ)
• caelestis (กาเอเลซติซ)
• caelicola (กาเอลีโกลา)
• caelicus (กาเอลีกุซ)

• caelifer (กาเอลีเฟร์)
• caelifluus (กาเอลีฟ๎ลูอุซ)
• caeligenus (กาเอลีเกฺนุซ)
• caeliger (กาเอลีเกฺร์)
• caeliloquus (กาเอลีโลก๎วุซ)

• caelipotēns (กาเอลีโปเต̄นซ)
• caelitēs (กาเอลีเต̄ซ)
• caelitus (กาเอลีตุซ)
• caeruleus (กาเอรูเลวซ)

คำสืบทอด

• Eastern Romance
  • Aromanian: tser
  • Istro-Romanian: țer
  • Megleno-Romanian: țer
  • โรมาเนีย: cer
• ฟร็องโก-พรอว็องส์: cièl, ceu
• Gallo-Italic
  • ลอมบาร์ด: ciel
• Italo-Dalmatian
  • คอร์ซิกา: celu
  • แดลเมเชีย: cil
  • อิสเตรีย: sìil
  • อิตาลี: cielo
  • นาโปลี: cielo, cielu
  • ซิซิลี: celu
• ฝรั่งเศสเก่า: ciel
• อุตซิตาเก่า: cel
• Rhaeto-Romance
  • ฟรียูลี: cîl
  • ลาดิน: ciël
  • โรมานช์: tschiel
• ซาร์ดิเนีย: chelu
• เวเนโต: cielo, cel
• Western Iberian
  • เอซเตรมาดูรา: cielu
  • นาวาร์โร-อารากอน:
    • อารากอน: zielo
  • เลออนเก่า: *cielo
    • อัสตูเรียส: cielu
    • เลออน: ceu, cielu
    • มีรังดา: cielo
  • กาลิเซีย-โปรตุเกสเก่า: ceo
  • สเปนเก่า: cielo
• → แอลเบเนีย: qiell (possibly)
• → บาสก์: zeru

รากศัพท์ 2

สืบทอดจากอิตาลิกดั้งเดิม *kaid(s)lom, จากอินโด-ยูโรเปียนดั้งเดิม *kh₂eyd- (“cut, hew”)

รูปแบบอื่น

• cēlum (เก̄ลุม) (pcl)
• coelum (โกเอลุม)

คำนาม

caelum (กาเอลุม) ก. (สัมพันธการก caelī); การผันรูปที่สอง

1. สิ่ว

การผันรูป

การผันรูปที่สอง

การก	เอกพจน์	พหูพจน์
กรรตุการก	caelum (กาเอลุม)	caela (กาเอลา)
สัมพันธการก	caelī (กาเอลี̄)	caelōrum (กาเอโล̄รุม)
สัมปทานการก	caelō (กาเอโล̄)	caelīs (กาเอลี̄ซ)
กรรมการก	caelum (กาเอลุม)	caela (กาเอลา)
อปาทานการก	caelō (กาเอโล̄)	caelīs (กาเอลี̄ซ)
สัมโพธนการก	caelum (กาเอลุม)	caela (กาเอลา)

คำที่เกี่ยวข้อง

• caedēs (กาเอเด̄ซ)
• caedō (กาเอโด̄)
• caeduus (กาเอดูอุซ)
• caelāmen (กาเอล̄าเมน)
• caelātor (กาเอล̄าโตร์)

• caelātūra (กาเอล̄าตู̄รา)
• caelō (กาเอโล̄)
• caesa (กาเอซา)
• caesim (กาเอซิม)
• caesiō (กาเอซีโอ̄)

• caesor (กาเอโซร์)
• caespes (กาเอซเปซ)
• caesum (กาเอซุม)
• caesūra (กาเอซู̄รา)
• caesus (กาเอซุซ)

คำสืบทอด

• → อังกฤษ: Caelum

อ้างอิง

• “¹caelum”, in Charlton T. Lewis and Charles Short (1879) A Latin Dictionary, Oxford: Clarendon Press
• “²caelum”, in Charlton T. Lewis and Charles Short (1879) A Latin Dictionary, Oxford: Clarendon Press
• “caelum”, in Charlton T. Lewis (1891) An Elementary Latin Dictionary, New York: Harper & Brothers
• 1 caelum in Gaffiot, Félix (1934) Dictionnaire illustré latin-français, Hachette
• 2 caelum in Gaffiot, Félix (1934) Dictionnaire illustré latin-français, Hachette
• Carl Meißner; Henry William Auden (1894) Latin Phrase-Book‎, London: Macmillan and Co.
  • to raise the eyes to heaven; to look up to the sky: suspicere (in) caelum
    
  • to raise the eyes to heaven; to look up to the sky: oculos tollere, attollere ad caelum
    
  • climate: caelum or natura caeli
    
  • healthy climate: caelum salūbre, salubritas caeli (opp. grave, gravitas)
    
  • temperate climate: caeli temperatio
    
  • rough climate: caeli asperitas
    
  • variable climate: caeli varietas
    
  • the star-lit sky; the firmament: caelum astris distinctum et ornatum
    
  • the pole: vertex caeli, axis caeli, cardo caeli
    
  • a storm accompanied by heavy claps of thunder: tempestas cum magno fragore (caeli) tonitribusque (Liv. 1. 16)
    
  • the heavens are shaken by the thunder: caelum tonitru contremit
    
  • to extol, laud to the skies: laudibus aliquem (aliquid) in caelum ferre, efferre, tollere
    
  • to raise the hands to heaven (attitude of prayer): (supinas) manus ad caelum tendere
    
  • (ambiguous) to run its course in the sky: cursum conficere in caelo
    
  • (ambiguous) to be struck by lightning: de caelo tangi, percuti
    
  • (ambiguous) when it is growing dusk; towards evening: die, caelo vesperascente
    
  • (ambiguous) to observe the sky (i.e. the flight of birds, lightning, thunder, etc.: de caelo servare (Att. 4. 3. 3)
    
• “caelum”, in Harry Thurston Peck, editor (1898) Harper's Dictionary of Classical Antiquities, New York: Harper & Brothers
• “caelum”, in William Smith et al., editor (1890) A Dictionary of Greek and Roman Antiquities, London: William Wayte. G. E. Marindin