caput

ภาษาละติน

รากศัพท์

สืบทอดจากอิตาลิกดั้งเดิม *kaput, จากอินโด-ยูโรเปียนดั้งเดิม *káput-. ร่วมเชื้อสายกับเยอรมัน Haupt และอังกฤษ head.

การออกเสียง

• (คลาสสิก) สัทอักษรสากล^{(คำอธิบาย)}: [ˈka.pʊt]
• (คริสตจักร) สัทอักษรสากล^{(คำอธิบาย)}: [ˈkaː.put̪]

คำนาม

1. หัว
2. ต้นกำเนิด (ของแม่น้ำ)
   • 23 BCE – 13 BCE, Horace, Odes 1.1:

     nunc ad aquae lene caput sacrae.

     (please add an English translation of this quotation)

3. (ในเชิงเปรียบเทียบ) ชีวิต
4. เมืองหลวง
5. (ร้อยกรอง) ผู้นำ
6. (ในการเขียน) บท, หัวข้อ

การผันรูป

การผันรูปที่ 3 เพศกลาง

	เอกพจน์	พหูพจน์
กรรตุการก	caput (กาปุต)	capita (กาปีตา)
สัมพันธการก	capitis (กาปีติซ)	capitum (กาปีตุม)
สัมปทานการก	capitī (กาปีตี̄)	capitibus (กาปีตีบุซ)
กรรมการก	caput (กาปุต)	capita (กาปีตา)
อปาทานการก	capite (กาปีเต)	capitibus (กาปีตีบุซ)
สัมโพธนการก	caput (กาปุต)	capita (กาปีตา)

รูปแบบอื่น

• (part or division of a writing): cap. (กัป.), c. (ก.)

คำพ้องความ

• (in writings: division, section, paragraph, chapter): capitulum

ลูกคำ

• anceps (อันเกปซ)
• biceps (บีเกปซ)
• capitālis (กาปีต̄าลิซ)
• capitāneus (กาปีต̄าเนวซ)
• capitastrum (กาปีตัซต๎รุม)
• capitātiō (กาปีต̄าตีโอ̄)
• capitātus (กาปีต̄าตุซ)
• capitellum (กาปีเตลลุม)
• capitilavium (กาปีตีลาวีอุม)
• capitium (กาปีตีอุม)
• capitō (กาปีโต̄)
• capitulum (กาปีตูลุม)
• centiceps (เกนตีเกปซ)
• -ceps (-เกปซ)
• occiput (โอกกีปุต)
• praeceps (ป๎ราเอเกปซ)
• quadriceps (ก๎วาด๎รีเกปซ)
• quarticeps (ก๎วาร์ตีเกปซ)
• quinticeps (ก๎วินตีเกปซ)
• septiceps (เซปตีเกปซ)
• sexticeps (เซกซตีเกปซ)
• sinciput (ซินกีปุต)
• terticeps (เตร์ตีเกปซ)
• trīceps (ต๎รี̄เกปซ)
• uniceps (อูนีเกปซ)

คำสืบทอด

• Aromanian: cap, capit
• อัสตูเรียส: cabu
• กาตาลา: cap
• คอร์ซิกา: capu
• แดลเมเชีย: cup
• → เอสเปรันโต: kapo (คาโพ)
• ฝรั่งเศสเก่า: chief, chef
  • → อังกฤษ: chief
  • ฝรั่งเศส: chef
    • → อังกฤษ: chef
    • → โปรตุเกส: chefe
  • → สเปนเก่า: xefe
    • สเปน: jefe (เฅเฟ)
      • → อังกฤษ: jefe

• ฟรียูลี: cjâf, čhâv
• อิสเตรีย: capo
• Istro-Romanian: cåpete
• อิตาลี: capo
  • → อังกฤษ: capo
• ลาดิน: cef
• อุตซิตา: cap
• กาลิเซีย-โปรตุเกสเก่า: cabo
  • กาลิเซีย: cabo
  • โปรตุเกส: cabo
• โรมาเนีย: cap, capăt
• โรมานช์: chau, tgau
• ซิซิลี: capa, capu
• สเปน: cabo (กาโบ), capota (กาโปตา), cabeza (กาเบซฺา)
• เวเนโต: cao, cavo

อ้างอิง

• “caput”, in Charlton T. Lewis and Charles Short (1879), A Latin Dictionary, Oxford: Clarendon Press
• “caput”, in Charlton T. Lewis (1891), An Elementary Latin Dictionary, New York: Harper & Brothers
• "caput", in Charles du Fresne du Cange’s Glossarium Mediæ et Infimæ Latinitatis (augmented edition with additions by D. P. Carpenterius, Adelungius and others, edited by Léopold Favre, 1883–1887)
• “caput”, in Gaffiot, Félix (1934), Dictionnaire illustré latin-français, Hachette.
• Carl Meißner; Henry William Auden (1894), Latin Phrase-Book‎, London: Macmillan and Co.
  • to uncover one's head: caput aperire (opp. operire)
    
  • to bow one's head: caput demittere
    
  • to cut off a man's head: caput praecīdere
    
  • to strike one's head against the wall: caput parieti impingere
    
  • source, origin: fons et caput (vid. sect. III., note caput...)
    
  • a man's life is at stake, is in very great danger: salus, caput, vita alicuius agitur, periclitatur, in discrimine est or versatur
    
  • the main dish: caput cenae (Fin. 2. 8. 25)
    
  • to put our heads together: capita conferre (Liv. 2. 45)
    
  • a person's life is in jeopardy: caput alicuius agitur (vid. sect. V. 8)
    
  • the main point: quod caput est
    
  • (ambiguous) bare-headed: capite aperto (opp. operto)
    
  • (ambiguous) with head covered: capite obvoluto
    
  • (ambiguous) to recklessly hazard one's life: in periculum capitis, in discrimen vitae se inferre
    
  • (ambiguous) to subtract something from the capital: de capite deducere (vid. sect. XII. 1, note Notice too...) aliquid
    
  • (ambiguous) to condemn some one to death: capitis or capite damnare aliquem
    
  • (ambiguous) to repeal a death-sentence passed on a person: capitis absolvere aliquem
    
  • (ambiguous) Solon made it a capital offence to..: Solo capite sanxit, si quis... (Att. 10. 1)
    
  • (ambiguous) to suffer capital punishment: supplicio (capitis) affici
    
• “caput”, in Harry Thurston Peck, editor (1898), Harper’s Dictionary of Classical Antiquities, New York: Harper & Brothers
• caput in Ramminger, Johann (16 กรกฎาคม 2016 (last accessed)), Neulateinische Wortliste: Ein Wörterbuch des Lateinischen von Petrarca bis 1700‎, pre-publication website, 2005-2016
• “caput”, in William Smith et al., editor (1890), A Dictionary of Greek and Roman Antiquities, London: William Wayte. G. E. Marindin
• Douglas Harper (2001–2025), “head”, in Online Etymology Dictionary.