caput

ภาษาละติน

รากศัพท์

สืบทอดจากภาษาอิตาลิกดั้งเดิม *kaput, จากภาษาอินโด-ยูโรเปียนดั้งเดิม *káput-. ร่วมเชื้อสายกับภาษาเยอรมัน Haupt และภาษาอังกฤษ head.

การออกเสียง

• (คลาสสิก) สัทอักษรสากล^{(คำอธิบาย)}: /ˈka.put/, [ˈkä.pʊt̪]
• (คริสตจักร) สัทอักษรสากล^{(คำอธิบาย)}: /ˈka.put/, [ˈkɑː.put̪]

คำนาม

1. หัว
2. ต้นกำเนิด (ของแม่น้ำ)
   • แม่แบบ:Q
3. (figuratively) ชีวิต
4. เมืองหลวง
5. (ร้อยกรอง) ผู้นำ
6. (ในการเขียน) บท, หัวข้อ

การผันรูป

การผันรูปที่สาม neuter

การก	เอกพจน์	พหูพจน์
กรรตุการก (nominative)	caput	capita
สัมพันธการก (genitive)	capitis	capitum
สัมปทานการก (dative)	capitī	capitibus
กรรมการก (accusative)	caput	capita
อปาทานการก (ablative)	capite	capitibus
สัมโพธนการก (vocative)	caput	capita

รูปแบบอื่น

• (part or division of a writing): cap., c.

คำพ้องความ

• (in writings: division, section, paragraph, chapter): capitulum

ลูกคำ

• anceps
• biceps
• capitālis
• capitāneus
• capitastrum
• capitātiō
• capitātus
• capitellum
• capitilavium
• capitium
• capitium
• capitō
• capitulum
• centiceps
• -ceps
• occiput
• praeceps
• quadriceps
• quarticeps
• quinticeps
• septiceps
• sexticeps
• sinciput
• terticeps
• trīceps
• uniceps

 

คำสืบทอด

• Aromanian: cap, capit
• อัสตูเรียส: cabu
• กาตาลา: cap
• คอร์ซิกา: capu
• แดลเมเชีย: cup
• → เอสเปรันโต: kapo
• ฝรั่งเศสเก่า: chief, chef
  • → อังกฤษ: chief
  • ฝรั่งเศส: chef
    • → อังกฤษ: chef
    • → โปรตุเกส: chefe
  • → สเปนเก่า: xefe
    • สเปน: jefe
      • → อังกฤษ: jefe

• ฟรียูลี: cjâf, čhâv
• Istriot: capo
• Istro-Romanian: cåpete
• อิตาลี: capo
  • → อังกฤษ: capo
• ลาดิน: cef
• อุตซิตา: cap
• โปรตุเกสเก่า: cabo
  • กาลิเซีย: cabo
  • โปรตุเกส: cabo
• โรมาเนีย: cap, capăt
• โรมานช์: chau, tgau
• ซิซิลี: capa, capu
• สเปน: cabo, capota, cabeza
• เวเนโต: cao, cavo

อ้างอิง

• “caput”, in Charlton T. Lewis and Charles Short (1879) A Latin Dictionary, Oxford: Clarendon Press
• “caput”, in Charlton T. Lewis (1891) An Elementary Latin Dictionary, New York: Harper & Brothers
• caput in Charles du Fresne du Cange’s Glossarium Mediæ et Infimæ Latinitatis (augmented edition with additions by D. P. Carpenterius, Adelungius and others, edited by Léopold Favre, 1883–1887)
• caput in Gaffiot, Félix (1934) Dictionnaire illustré latin-français, Hachette
• Carl Meißner; Henry William Auden (1894) Latin Phrase-Book‎^[1], London: Macmillan and Co.
  • to uncover one's head: caput aperire (opp. operire)
    
  • to bow one's head: caput demittere
    
  • to cut off a man's head: caput praecīdere
    
  • to strike one's head against the wall: caput parieti impingere
    
  • source, origin: fons et caput (vid. sect. III., note caput...)
    
  • a man's life is at stake, is in very great danger: salus, caput, vita alicuius agitur, periclitatur, in discrimine est or versatur
    
  • the main dish: caput cenae (Fin. 2. 8. 25)
    
  • to put our heads together: capita conferre (Liv. 2. 45)
    
  • a person's life is in jeopardy: caput alicuius agitur (vid. sect. V. 8)
    
  • the main point: quod caput est
    
  • (ambiguous) bare-headed: capite aperto (opp. operto)
    
  • (ambiguous) with head covered: capite obvoluto
    
  • (ambiguous) to recklessly hazard one's life: in periculum capitis, in discrimen vitae se inferre
    
  • (ambiguous) to subtract something from the capital: de capite deducere (vid. sect. XII. 1, note Notice too...) aliquid
    
  • (ambiguous) to condemn some one to death: capitis or capite damnare aliquem
    
  • (ambiguous) to repeal a death-sentence passed on a person: capitis absolvere aliquem
    
  • (ambiguous) Solon made it a capital offence to..: Solo capite sanxit, si quis... (Att. 10. 1)
    
  • (ambiguous) to suffer capital punishment: supplicio (capitis) affici
    
• “caput”, in Harry Thurston Peck, editor (1898) Harper's Dictionary of Classical Antiquities, New York: Harper & Brothers
• caput in Ramminger, Johann (accessed 16 July 2016) Neulateinische Wortliste: Ein Wörterbuch des Lateinischen von Petrarca bis 1700‎^[2], pre-publication website, 2005-2016
• “caput”, in William Smith et al., editor (1890) A Dictionary of Greek and Roman Antiquities, London: William Wayte. G. E. Marindin
• Douglas Harper (2001–2023), “head”, in Online Etymology Dictionary.