𑀡𑀺𑀩𑁆𑀪𑀭

ภาษาปรากฤต

รากศัพท์

แม่แบบ:sa-root สืบทอดจากภาษาสันสกฤต 𑀦𑀺𑀭𑁆𑀪𑀭 (นิรฺภร)

คำคุณศัพท์

𑀡𑀺𑀩𑁆𑀪𑀭 (ณิพฺภร) (อักษรเทวนาครี ณิพฺภร, อักษรกันนาดา ณิพฺภร) (มหาราษฏร์)

1. เต็ม, เต็มไปด้วย
   • c. 200 CE – 600 CE, Hāla, Gāhā Sattasaī 128:

     𑀫𑀳𑀼-𑀫𑀸𑀲-𑀫𑀸𑀭𑀼𑀆𑀳𑀅-𑀫𑀳𑀼𑀅𑀭-𑀛𑀁𑀓𑀸𑀭-𑀡𑀺𑀩𑁆𑀪𑀭𑁂 𑀭𑀡𑁆𑀡𑁂𑁇
     𑀕𑀸𑀈 𑀯𑀺𑀭𑀳-𑀅𑀓𑁆𑀔𑀭𑀸𑀯𑀤𑁆𑀥-𑀧𑀳𑀺𑀅-𑀫𑀡-𑀫𑁄𑀳𑀡𑀁 𑀕𑁄𑀯𑀻𑁈

     มหุ-มาส-มารุอาหอ-มหุอร-ฌํการ-ณิพฺภเร รณฺเณฯ
     คาอี วิรห-อกฺขราวทฺธ-ปหิอ-มณ-โมหณํ โควี๚

     • 2009 translation by Peter Khoroche and Herman Tieken

       The spring wind stirs the forest, loud with the drone of bees,
       And the cowgirl’s song about parted lovers troubles the lonely traveler.

   • c. 400 CE, Pravarasena II, Rāvaṇavadha Canto X, line 17:

     𑀅𑀯𑀭-𑀤𑀺𑀲𑀸-𑀯𑀺𑀢𑁆𑀣𑀺𑀡𑁄 𑀤𑀻𑀳-𑀫𑀊𑀳-𑀯𑀺𑀲𑀫-𑀧𑁆𑀧𑀳𑀸-𑀲𑀁𑀖𑀸𑀑𑁇
     𑀭𑀅-𑀡𑀺𑀩𑁆𑀪𑀭𑁄-𑀯𑁆𑀯 𑀤𑀻𑀲𑀇 𑀓𑀸𑀮-𑀫𑀼𑀳-𑀓𑁆𑀔𑀺𑀢𑁆𑀢-𑀤𑀺𑀅𑀲-𑀓𑀟𑁆𑀠𑀡 𑀫𑀕𑁆𑀕𑁄𑁈

     อวร-ทิสา-วิตฺถิโณ ทีห-มอูห-วิสม-ปฺปหา-สํฆาโอฯ
     รอ-ณิพฺภโร-วฺว ทีสอิ กาล-มุห-กฺขิตฺต-ทิอส-กฑฺฒณ มคฺโค๚

     • 1974 translation by Krishna Kanta Handique

       The massive lustre [of the setting sun], uneven with lengthening rays, and spreading in the west,
       seemed to be the dusty trail of the day while it was snatched away by the jaws of Death.

   • c. 1122 – 1123, Devendra, Uttarādhyayana-Vṛtti I. Bambhadatta page 16 lines 16-18:

     𑀢𑀑 𑀧𑀬𑀢𑁆𑀢𑁂 𑀦𑀺𑀩𑁆𑀪𑀭𑁂 𑀓𑀻𑀮𑀸-𑀭𑀲𑁂 𑀓𑀻𑀮𑀁𑀢𑁂𑀲𑀼 𑀯𑀺𑀯𑀺𑀳-𑀓𑀻𑀮𑀸𑀳𑀺𑀁 𑀢𑀭𑀼𑀡-𑀦𑀭-𑀦𑀸𑀭𑀻-𑀲𑀢𑁆𑀣𑁂𑀲𑀼
     𑀅𑀢𑀓𑁆𑀓𑀺𑀬𑀁-𑀘𑁂𑀯 𑀫𑀬-𑀧𑀭𑀯𑁆𑀯𑀲𑁄 𑀕𑀸𑀮𑀺𑀬-𑀫𑀺𑀁𑀞𑁄 𑀦𑀺𑀭𑀁𑀓𑀼𑀲𑁄 𑀯𑀺𑀬𑀭𑀺𑀑 𑀭𑀸𑀬-𑀳𑀢𑁆𑀣𑀻

     ตโอ ปยตฺเต นิพฺภเร กีลา-รเส กีลํเตสุ วิวิห-กีลาหิํ ตรุณ-นร-นารี-สตฺเถสุ
     อตกฺกิยํ-เจว มย-ปรวฺวโส คาลิย-มิํโฐ นิรํกุโส วิยริโอ ราย-หตฺถี

     • 1909 translation by John Jacob Meyer

       When thereupon the pleasure of sports was at its height and the companies of young men and women were amusing themselves with various pastimes, unexpectedly a royal elephant that was beside himself with rut and had thrown off his driver and [so] was not curbed by the hook, strayed thither.

ลูกคำ

• *𑀡𑀺𑀩𑁆𑀪𑀭-𑀟 (*ณิพฺภร-ฑ)
  • มราฐีเก่า: (“hard-hearted”)

    อักษรเทวนาครี: निबरड (นิพรฑ)

    อักษรโมฑี: 𑘡𑘲𑘤𑘨𑘚 (นีพรฑ)

คำสืบทอด

• Ahirani: निब्बर (นิพฺพร)
• มราฐีเก่า:

  อักษรเทวนาครี: निबर (นิพร)

  อักษรโมฑี: 𑘡𑘲𑘤𑘨 (นีพร)

  • มราฐี:

    อักษรเทวนาครี: निबर (นิพร)

    อักษรโมฑี: 𑘡𑘲𑘤𑘨 (นีพร)

  • Varhadi:

    อักษรเทวนาครี: निबर (นิพร)

    อักษรโมฑี: 𑘡𑘲𑘤𑘨 (นีพร)

  • → Old Kannada: ನಿಬ್ಬರ (นิพฺพร)

อ้างอิง

• Sheth, Hargovind Das T[rikamcand] (1923–1928), “𑀡𑀺𑀩𑁆𑀪𑀭”, in pra:पाइअ-सद्द-महण्णवो [Ocean of Prakrit words], Calcutta: [Published by the Author], page 402.
• Otto von Böhtlingk (1877), “𑀡𑀺𑀩𑁆𑀪𑀭”, in Sanskrit-Chrestomathie (chapter “Prakrit-Index”), St. Petersburg: Eggers & Co., OCLC 1124007214, page 334 of 372
• Pischel, Richard; Jha, Subhadra (contributor) (1957) Comparative Grammar of the Prakrit Languages, Varanasi: Motilal Banarasidass, pages 202, 411
• Woolner, Alfred Cooper, An Introduction to Prakrit‎, Calcutta: Baptist Mission Press, 1917, page 107.
• Turner, Ralph Lilley (1969–1985), “ณิพฺภร”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 417