novus

ภาษาละติน

รากศัพท์

สืบทอดจากอิตาลิกดั้งเดิม *nowos, จากอินโด-ยูโรเปียนดั้งเดิม *néwos. ร่วมเชื้อสายกับอังกฤษเก่า nīwe (ภาษาอังกฤษ new), ภาษากรีกโบราณ νέος (néos), สลาวิกดั้งเดิม *novъ, และภาษาสันสกฤต नव (náva)

การออกเสียง

(คลาสสิก) สัทอักษรสากล^{(คำอธิบาย)}: /ˈno.u̯us/, [ˈnou̯ʊs̠]
(คริสตจักร) สัทอักษรสากล^{(คำอธิบาย)}: /ˈno.vus/, [ˈnɔːvus]
เสียง (Classical): (file)

คำคุณศัพท์

novus (หญิง nova, กลาง novum, ขั้นกว่า novior, ขั้นสุด novissimus, กริยาวิเศษณ์ novē หรือ noviter); คำคุณศัพท์การผันที่หนึ่ง/สอง

การผันรูป

คำคุณศัพท์การผันที่หนึ่ง/สอง

การก / เพศ	ชาย	หญิง	กลาง	ชาย	หญิง	กลาง
จำนวน	เอกพจน์			พหูพจน์
กรรตุการก	novus	nova	novum	novī	novae	nova
สัมพันธการก	novī	novae	novī	novōrum	novārum	novōrum
สัมปทานการก	novō	novae	novō	novīs
กรรมการก	novum	novam	novum	novōs	novās	nova
อปาทานการก	novō	novā	novō	novīs
สัมโพธนการก	nove	nova	novum	novī	novae	nova

ลูกคำ

dēnuō
novē
novellus
novitās
novō
renovō
novae tabernae or Novae (the new shops—many money-changer shops in the Forum burned down, and those built on their sites were called Novae, shops that remained standing Veteres (vide vetus))
sub Novīs
novae tabulae (new account-books, the making of which cancelled old debts)
(trope) beneficiorum novae tabulae (forgetfulness of benefits)
Novum Testāmentum
novus homō or homō novus (the first of his family who obtained a curule office, a man newly ennobled, an upstart)
nova nupta (a bride)
novae rēs (new things, novelties)
nūntius

คำสืบทอด

Aromanian: nãu, nou
อัสตูเรียส: nuevu, ñuevu
กาตาลา: nou
คอร์ซิกา: novu
แดลเมเชีย: nuf
เอซเตรมาดูรา: nuevu
ฟร็องโก-พรอว็องส์: nôf, nouveu
ฝรั่งเศส: neuf, nouveau
ฟรียูลี: gnûf, gnûv
กาลิเซีย: novo
ครีโอลกินี-บิสเซา: nobu, novu
Istriot: nuo
อิตาลี: novo, nuovo
ครีโอลกาบูเวร์ดี: nobu
นอร์มัน: neu, neuf
ลาดิน: nuef
ลาดิโน: muevo, מואיבﬞו
มีรังดา: nuobo
นาโปลี: nuovo
อุตซิตา: nòu, nau
ปาเปียเมนตู: nobo
โปรตุเกส: novo
โรมาเนีย: nou
โรมานช์: nov, niev, nouv
ซาร์ดิเนีย: nobu, nou, novu
ซิซิลี: novu, nova
สเปน: nuevo
เวเนโต: novo, nóvo
วัลลูน: noû

อ้างอิง

“novus”, in Charlton T. Lewis and Charles Short (1879) A Latin Dictionary, Oxford: Clarendon Press
“novus”, in Charlton T. Lewis (1891) An Elementary Latin Dictionary, New York: Harper & Brothers
novus in Gaffiot, Félix (1934) Dictionnaire illustré latin-français, Hachette
Carl Meißner; Henry William Auden (1894) Latin Phrase-Book‎^[1], London: Macmillan and Co.
- to enter on a new method: novam rationem ingredi
- a parvenu (a man no member of whose family has held curule office): homo novus
- a demagogue, agitator: plebis dux, vulgi turbator, civis turbulentus, civis rerum novarum cupidus
- revolutionists: homines seditiosi, turbulenti or novarum rerum cupidi
- to hold revolutionary opinions: novarum rerum cupidum esse
- (ambiguous) to introduce a new word into the Latin language: inducere novum verbum in latinam linguam
- (ambiguous) to hold revolutionary opinions: novis rebus studere