pes

ภาษาเช็ก

(1) pes

การออกเสียง

• สัทอักษรสากล^{(คำอธิบาย)}: [pɛs]

• เสียง:

  (file)

• เทียบเสียงภาษาไทยโดยประมาณ: เปส

คำนาม

pes แม่แบบ:ชายมีชีวิต

1. สุนัข, หมา

การผัน

ตารางผันคำนาม pes

การก \ พจน์	เอกพจน์	พหูพจน์
กรรตุการก (nominativ)	pes	psi, psové
สัมพันธการก (genitiv)	psa	psů
สัมปทานการก (dativ)	psu, psovi	psům
กรรมการก (akusativ)	psa	psy
สัมโพธนการก (vokativ)	pse	psi, psové
อธิกรณการก (lokál)	psu, psovi	psech
กรณการก (instrumentál)	psem	psy

ภาษาละติน

pēs hūmānus (human foot)

pēs equī (foot of a horse)

รากศัพท์

จากอินโด-ยูโรเปียนดั้งเดิม *pṓds (compare ภาษาสันสกฤต पद् (pád), โบราณ ภาษากรีก πούς (poús) and ภาษาอังกฤษเก่า fōt, ภาษาอังกฤษ foot).

การออกเสียง

• (คลาสสิก) สัทอักษรสากล^{(คำอธิบาย)}: [ˈpeːs]
• (คริสตจักร) สัทอักษรสากล^{(คำอธิบาย)}: [ˈpɛs]

• (Classical):

  (file)

คำนาม

1. เท้า, ตีน, ในความหมาย
   1. ของมนุษย์
   2. ของสัตว์
   3. หน่วยวัดที่เกี่ยวกับเท้าของมนุษย์
   4. ฐานของภูเขา
   5. ทางใต้ของขาโต๊ะ, เก้าอี้
2. (ในเชิงเปรียบเทียบ) ที่ที่วางเท้า เช่น ดิน, พื้น
3. (ดนตรี) เวลา, จังหวะ
4. (พฤกษศาสตร์) ก้าน

การผันรูป

การผันรูปที่ 3

	เอกพจน์	พหูพจน์
กรรตุการก	pēs (เป̄ซ)	pedēs (เปเด̄ซ)
สัมพันธการก	pedis (เปดิซ)	pedum (เปดุม)
สัมปทานการก	pedī (เปดี̄)	pedibus (เปดีบุซ)
กรรมการก	pedem (เปเดม)	pedēs (เปเด̄ซ)
อปาทานการก	pede (เปเด)	pedibus (เปดีบุซ)
สัมโพธนการก	pēs (เป̄ซ)	pedēs (เปเด̄ซ)

Hyponyms

• (metrical foot): trochaeus (โต๎รคาเออุซ); pes dissyllbus or disyllbus, pes bibrevis, choreus, jambus, spondeus, spondius, spondeos (2-syllable feet); pes trisyllabus, amphibrachus, amphibrachys, amphimacrus, dactylus, extensipes, molossus, pes anapaestus, pes antanapaestus, pes antibacchius, pes bacchius, pes creticus, pes hippius (3-syllable feet); pes tetrasyllbus, antispastus, chorjambus, dichoreus, dijambus, dispondeus, epitritus, paeon, proceleumaticus, proceleusmaticus (4-syllable feet); pes pentasyllbus, dochmius, mesobrachys, mesomacros, pariambodes, probrachys, pes amoebaeus, pes antamoebaeus, pes orthius (5-syllable feet)

Meronyms

• (unit of length): decempeda (เดเกมเปดา) (10 pedes)

ดูเพิ่ม

• pede tellūrem pulsō (เปเด เตลลู̄เรม ปุลโซ̄)
• pedem effero (เปเดม เอฟเฟโร)
• pedem fero (เปเดม เฟโร)
• pedem refero (เปเดม เรเฟโร)
• pedes navales (เปเดซ นาวาเลซ)
• si in fundo pedem posuisses (ซี อิน ฟุนโด เปเดม โปซุยซเซซ)
• a pedibus usque ad caput (อา เปดีบุซ อุซเก๎ว อัด กาปุต)
• alterno pede terram quatere (อัลเตร์โน เปเด เตร์รัม ก๎วาเตเร)

ลูกคำ

• adversipedes (อัดเวร์ซีเปเดซ)
• aenipes (อาเอนีเปซ)
• aeripes (อาเอรีเปซ)
• agipes (อากฺีเปซ)
• alipes (อาลีเปซ)
• anguipes (อันกฺุยเปซ)
• antepes (อันเตเปซ)
• avipes (อาวีเปซ)
• bipeda (บีเปดา)
• bipēs (บีเป̄ซ)
• capripes (กาป๎รีเปซ)
• celeripēs (เกเลรีเป̄ซ)
• centipeda (เกนตีเปดา)
• centipes (เกนตีเปซ)
• citipes (กีตีเปซ)
• compes (โกมเปซ)
• cornipes (โกร์นีเปซ)
• decempeda (เดเกมเปดา)
• fissipes (ฟิซซีเปซ)
• flammipes (ฟ๎ลัมมีเปซ)
• flexipes (เฟ๎ลกซีเปซ)
• gracilipes (กฺ๎รากีลีเปซ)
• hircipes (ฮีร์กีเปซ)
• ignipes (อิกฺนีเปซ)
• lanipes (ลานีเปซ)
• latipes (ลาตีเปซ)
• lentipes (เลนตีเปซ)
• levipes (เลวีเปซ)
• longipes (โลนกฺีเปซ)
• loripes (โลรีเปซ)
• milepeda (มีเลเปดา)
• mollipēs (โมลลีเป̄ซ)
• multipeda (มุลตีเปดา)
• octipes (โอกตีเปซ)
• palmipes (ปัลมีเปซ)
• peda (เปดา)
• pedālis (เปด̄าลิซ)
• pedāneus (เปด̄าเนวซ)
• pedārius (เปด̄ารีอุซ)
• pedātim (เปด̄าติม)
• pedātūra (เปด̄าตู̄รา)
• pedātus (เปด̄าตุซ)
• pedeplana (เปเดป๎ลานา)
• pedepressim (เปเดเป๎รซซิม)
• pedēs (เปเด̄ซ)
• pedetemptim (เปเดเตมปติม)
• pedica (เปดีกา)
• pedicinus (เปดีกีนุซ)
• pediculus (เปดีกูลุซ)
• pedisequus (เปดีเซก๎วุซ)
• pedō (เปโด̄)
• pedocucullus (เปโดกูกุลลุซ)
• pedūlis (เปดู̄ลิซ)
• pedum (เปดุม)
• planipes (ป๎ลานีเปซ)
• plumipes (ป๎ลูมีเปซ)
• properipes (โป๎รเปรีเปซ)
• quadrupēs (ก๎วาด๎รูเป̄ซ)
• remipes (เรมีเปซ)
• segnipes (เซกฺนีเปซ)
• semipes (เซมีเปซ)
• septipes (เซปตีเปซ)
• serpentipes (เซร์เปนตีเปซ)
• sesquipes (เซซก๎วีเปซ)
• solidipes (โซลีดีเปซ)
• sonipes (โซนีเปซ)
• stapēs (ซตาเป̄ซ)
• suppes (ซุปเปซ)
• tardipes (ตาร์ดีเปซ)
• tremipes (เต๎รมีเปซ)
• uncipes (อุนกีเปซ)
• unipes (อูนีเปซ)
• volucripes (โวลูก๎รีเปซ)

คำสืบทอด

• อารากอน: piet
• Aromanian: pezã
• อัสตูเรียส: pie
• คอร์ซิกา: pede
• แดลเมเชีย: pi
• อังกฤษ: pes
• เอสเปรันโต: piedo (พีเอโด)
• เอซเตรมาดูรา: pie
• ฟร็องโก-พรอว็องส์: pied
• ฝรั่งเศสเก่า: pié
  • ฝรั่งเศสกลาง: pied
    • ฝรั่งเศส: pied
  • วัลลูน: pî
• ฟรียูลี: pît
• อีโด: pedo
• อินเทอร์ลิงกวา: pede
• อิสเตรีย: peîe, pèie
• อิตาลี: piede
• เลออน: pía
• มีรังดา: pie
• Mozarabic: péde
• นาโปลี: pere
• กาลิเซีย-โปรตุเกสเก่า: pee
  • กาลิเซีย: pé
  • โปรตุเกส: pé
• อุตซิตาเก่า: pe
  • กาตาลา: peu
  • อุตซิตา: pè
• อิตาลี: pé
• โรมาเนีย: piez
• โรมานช์: pe
• ซาร์ดิเนีย: pee, pei
• ซิซิลี: pedi, peri
• สเปน: pie (ปีเอ)
• เวเนโต: pìe, piè, pè

อ้างอิง

• “pes”, in Charlton T. Lewis and Charles Short (1879), A Latin Dictionary, Oxford: Clarendon Press
• “pes”, in Charlton T. Lewis (1891), An Elementary Latin Dictionary, New York: Harper & Brothers
• "pes", in Charles du Fresne du Cange’s Glossarium Mediæ et Infimæ Latinitatis (augmented edition with additions by D. P. Carpenterius, Adelungius and others, edited by Léopold Favre, 1883–1887)
• “pes”, in Gaffiot, Félix (1934), Dictionnaire illustré latin-français, Hachette.
• Carl Meißner; Henry William Auden (1894), Latin Phrase-Book‎, London: Macmillan and Co.
  • to begin a journey (on foot, on horseback, by land): iter ingredi (pedibus, equo, terra)
    
  • to go on foot: pedibus ire
    
  • to trample under foot: pedibus obterere, conculcare
    
  • to have the gout: ex pedibus laborare, pedibus aegrum esse
    
  • to vote for some one's motion: discedere (pedibus), ire in alicuius sententiam (Liv. 23. 10)
    
  • to serve in the cavalry, infantry: equo, pedibus merere (Liv. 27. 11)
    
  • (ambiguous) a hand-to-hand engagement ensued: tum pes cum pede collatus est (Liv. 28. 2)
    
  • (ambiguous) to fall at some one's feet: ad pedes alicuius accidere
    
  • (ambiguous) to throw oneself at some one's feet: ad pedes alicuius se proicere, se abicere, procumbere, se prosternere
    
  • (ambiguous) to prostrate oneself before a person: ad pedes alicuius iacēre, stratum esse (stratum iacēre)
    
  • (ambiguous) to fail to see what lies before one: quod ante pedes est or positum est, non videre
    
  • (ambiguous) to never set foot out of doors: domo pedem non efferre
    
  • (ambiguous) to cross the threshold: pedem limine efferre
    
  • (ambiguous) a hand-to-hand engagement ensued: tum pes cum pede collatus est (Liv. 28. 2)
    
  • (ambiguous) hand to hand: collato pede (Liv. 6. 12)
    
  • (ambiguous) to retire (without turning one's back on the enemy): pedem referre
    
• “pes”, in Harry Thurston Peck, editor (1898), Harper’s Dictionary of Classical Antiquities, New York: Harper & Brothers
• “pes”, in William Smith et al., editor (1890), A Dictionary of Greek and Roman Antiquities, London: William Wayte. G. E. Marindin