ئات

ภาษาอุยกูร์

รากศัพท์ 1

อักษรแบบอื่น
อาหรับแบบเปอร์เซีย	ئات
ละติน	‍at‍
ซีริลลิก	ат

สืบทอดจากชากาทาย ات (at), จากเตอร์กิกดั้งเดิม *at; ร่วมเชื้อสายกับอุซเบก ot, คาซัค ат (at), ตูวา аът (àt), ซาคา ат (at), ตุรกี at

การออกเสียง

• สัทอักษรสากล^{(คำอธิบาย)}: /ɑt/

คำนาม

ئات (อาต) (พหูพจน์ ئاتلار (อาตลาร))

1. (สัตววิทยา) ม้า
2. (หมากรุกสากล) ไนต์

การผันรูป

nounนี้ขาดแม่แบบสำหรับตารางการผันรูป

ลูกคำ

(Nouns derived from ئات (at) horse):

• ئات ئويۇنى (อาต โอยูนี)
• ئات ئېغىل (อาต เอฆีล)
• ئات باقار (อาต บาก̤าร)
• ئات بەيگىسى (อาต แบยก̱ีซี)
• ئات توپى (อาต โตปี)
• ئات قامچا (อาต ก̤ามชา)
• ئات قېچىر (อาต เก̤ชีร)
• ئات كۈچى (อาต กืชี)
• ئات چاپار (อาต ชาปาร)
• ئاتلىق (อาตลีก̤)
• چاپارمەن (ชาปารแมน)

(Verbs derived from ئات (at) horse):

• ئات سالماق (อาต ซาลมาก̤)
• ئات قويماق (อาต โก̤ยมาก̤)
• ئات چاپتۇرماق (อาต ชาปตูรมาก̤)
• ئات چاپماق (อาต ชาปมาก̤)
• ئاتنى سوۋۇتماق (อาตนี โซวูตมาก̤)

(Proverbs derived from ئات (at) horse):

• ئات ئايلىخانغا، يول سارىخانغا (อาต อายลีคานฆา, โยล ซารีคานฆา)
• ئات ئايلىنىپ ئوقۇرىنى تاپار (อาต อายลีนีป โอกู̈รีนี ตาปาร)
• ئات ئورۇق، يول يىراق (อาต โอรูก̤, โยล ยีราก̤)
• ئات تاپقىچە ئىگەر تاپ (อาต ตาปก̤ีแช อีแก̱ร ตาป)
• ئات تەپكەنگە ئات چىدايدۇ (อาต แตปแกนแก̱ อาต ชีดายดู)
• ئات كەينىگە مىنگەشمە، مىنگەشكەندىن كېيىن ۋاي دېمە (อาต แกยนีแก̱ มีนแก̱ฌแม, มีนแก̱ฌแกนดีน เกยีน วาย เดแม)
• ئاتتىن چۈشتۈڭ - ئېتەككە چۈشتۈڭ (อาตตีน ชืฌตืง - เอแตกแก ชืฌตืง)
• ئاتتىن چۈشسىمۇ، ئۈزەڭگىدىن چۈشمەيدۇ (อาตตีน ชืฌซีมู, อืแซ̱งก̱ีดีน ชืฌแมยดู)
• ئاتمۇ ئۆلمىسۇن، ھارۋىمۇ سۇنمىسۇن (อาตมู เอิลมีซูน, ฮารวีมู ซูนมีซูน)
• ياخشى ئاتقا بىر قامچا، يامان ئاتقا مىڭ قامچا (ยาคฌี อาตก̤า บีร ก̤ามชา, ยามาน อาตก̤า มีง ก̤ามชา)
• ياخشى ئاتقا قامچا كېرەك ئەمەس (ยาคฌี อาตก̤า ก̤ามชา เกแรก แอแมซ)

คำเกี่ยวข้อง

(Terms related to the number of ئات (at) horses):

• توپ (โตป)
• تۇياق (ตูยาก̤)
• يىلقا (ยีลก̤า)

(Terms related to the age and sex of ئات (at) horses):

• ئايغىر (อายฆีร)
• بايتال (บายตาล)
• بىيە (บีแย)
• تاي (ตาย)
• تايچاق (ตายชาก̤)
• دۆنەنچىن (เดิแนนชีน)
• دۆنەنچىنبىيە (เดิแนนชีนบีแย)
• غۇنان (ฆูนาน)
• قۇلان (กู̈ลาน)
• ياباغۇ (ยาบาฆู)

(Terms related to the color of ئات (at) horse):

• ئاق بوز (อาก̤ โบซ̱)
• بوز (โบซ̱)
• سۈر (ซืร)
• قارا تورۇق (ก̤ารา โตรูก̤)
• كۈرەڭ (กืแรง)
• چىلان تورۇق (ชีลาน โตรูก̤)

(Terms related to the action of ئات (at) horse):

• ئاياڭدىماق (อายางดีมาก̤)
• بۇلاڭلىماق (บูลางลีมาก̤)
• بۈلكۈرمەك (บืลกืรแมก)
• سوكۇلدىماق (โซกูลดีมาก̤)
• كىتىڭلىماق (กีตีงลีมาก̤)
• ماڭماق (มางมาก̤)
• پايپاڭدىماق (ปายปางดีมาก̤)
• چاپتۇرماق (ชาปตูรมาก̤)
• چاپماق (ชาปมาก̤)

รากศัพท์ 2

อักษรแบบอื่น
อาหรับแบบเปอร์เซีย	ئات
ละติน	‍at‍
ซีริลลิก	ат

สืบทอดจากชากาทาย [Term?], จากเตอร์กิกดั้งเดิม *āt; ร่วมเชื้อสายกับอุซเบก ot, คาซัค ат (at), ตูวา ат (at), ซาคา аат (aat), ตุรกี ad

การออกเสียง

• สัทอักษรสากล^{(คำอธิบาย)}: /ɑt/

คำนาม

ئات (อาต) (พหูพจน์ ئاتلار (อาตลาร))

1. ชื่อ

   ‏ئېتىڭىز نېمە؟‎ ― เอตีงีซ̱ เนแม? ― what's your name?

2. คำนำหน้าชื่อ
3. (ไวยากรณ์) นาม

   ‏تۈرداش ئات‎ ― ตืรดาฌ อาต ― nouns of the same type

การผันรูป

nounนี้ขาดแม่แบบสำหรับตารางการผันรูป

ลูกคำ

(Terms derived from ئات (at) name):

• ئات قويماق (อาต โก̤ยมาก̤)

รากศัพท์ 3

คำกริยา

ئات (อาต)

1. บุรุษที่สอง เอกพจน์ มาลาสั่งของ ئاتماق (อาตมาก̤)