ดัชนี:ภาษามอญ/စ
หน้าตา
က, ခ, ဂ, ဃ, ၚ, စ, ဆ, ဇ, ၛ, ည, ဋ, ဌ, ဍ, ဎ, ဏ, တ, ထ, ဒ, ဓ, န, ပ, ဖ, ဗ, ဘ, မ, ယ, ရ, လ, ဝ, သ, ဟ, ၜ, ၝ, အ
စ
[แก้ไข]- စ (จ) [จะ] 1.พยัญชนะมอญตัวที่6ของมอญ. 2.ก.เริ่ม,นับแต่,จาก.
- စ (จ) [เจีย.]ก.กิน.
- စကာ (จกา) [เจีย.กา]ก.ใช้,ใช้สอย,จับจ่าย.
- စခဳစရၚ် (จขีจรง์) [จะคีจะรัง]น.นายทะเบียน,เสมียน.
- စၚာၚ်ဂၞိၚ် (จงาง์คฺนิง์) [จะงฺาญแกฺ.เนิฺญ]น.ตะโพก.
- စၚိတ် (จงิต์) [จะงิด]ก.สะอึก.
- စၚိန် (จงิน์) [จะงิน]ก.แบก.
- စဝက်ဂြိုဟ် (จวก์คฺริุห์) [จะวักเกฺฺรอฮ]น.ม้าม.
- စဍုၚ် (จฑุง์) [เจีย.เดิง] 1.ก.ครอบครอง,ปกครอง,กินเมือง. 2.น.เจ้าเมือง,ผู้ครองเมือง,ผู้กินเมือง.
- စဍေၚ် (จเฑง์) ดู ခဍေၚ်
- စဍး (จฑห์) [จะดะฮ]ก.จากไป,แยกไป.
- စဍးပြး (จฑห์ปฺรห์) [จะดะฮปฺระฮ]ก.แยกออกจากกัน,พรากจากกัน,แยกย้ายออก.
- စဍိုဟ် (จฑิุห์) [จะดอ.ฮ]ว.ฉลาด,หลักแหลม.
- စဍိုဟ်သ္ကာတ် (จฑิุห์สฺกาต์) [จะดอ.ฮซะกาด]ว.ฉลาดแกมโกง,เฉโก.
- စန (จน) [จะนะ]น.อาหาร,กับข้าว,ของกิน.
- စနအဟာ (จนอหา) [จะนะอะฮา]น.อาหาร,ของกิน.
- စနတ် (จนต์) [จะนอด] 1.น.ไม้กลัด. 2.ก.กลัด.
- စနတ် (จนต์) ดู သၞတ်
- စနန် (จนน์) ดู ခနောန်
- စနန်တဲ (จนน์ตัว) [จะนอนตัว] 1.น.นิ้วชี้. 2.ก.ชี้นิ้ว.
- စနန်ထၜး (จนน์ถบห์) [จะนอนทะบะฮ]ก.ชี้แจง,แถลงไข,แนะนำ.
- စနဟ် (จนห์) [จะนอ.ฮ]ก.ชี้.
- စနဟ်ထၜး (จนห์ถบห์) [จะนอ.ฮทะบะฮ]ก.ชี้แจง,แนะนำ.
- စနာ (จนา) [จะนา]น.คนชั้นต่ำ,คนวรรณะต่ำ,จัณฑาล.
- စနာဲ (จนาย) [จะนาย]น.อุบาย,เล่ห์เหลี่ยม,เล่ห์กล.
- စနိန်စး (จนิน์จห์) [จะนินจะฮ]น.แผ่นหลัง.
- စနိန်ဇိုၚ် (จนิน์ชิุง์) [จะนินจฺิาง]น.หลังเท้า.
- စနေဟ် (จเนห์) [จะเนฮ]ก.ต่อสู้,ประลอง.
- စနေဟ်ပ္ကာန် (จเนห์ปฺกาน์) [จะเนฮปะกาน]ก.ต่อสู้,ขับเขี้ยว,โจมตี.
- စနောန် (จโนน์) [จะโนน]ก.ชี้.
- စနံၚ် (จนํง์) [จะนอง]ว.โชน,โชติช่วง,จ้า.
- စနး (จนห์) [จะนะฮ] 1.ก.แทน. 2.น.ตัวแทน.
- စမ (จม) [จะมะ]น.แมลง.
- စမကသော် (จมกโส์) [จะมะกะโซก]น.หนอนบุ้ง,หนอนขน.
- စမခတပ် (จมขตป์) [จะมะคะตอบ]น.ตั๊กแตน.
- စမဂဒေံ (จมคเทํ) [จะมะแกฺ.เตฺ.]น.แมลงสาบ
- စမဍာ် (จมฑา์) [จะมะดาจ]น.แมลงกะพรุน(ตามรูปศัพท์แปลว่าแมลงน้ำ).
- စမက် (จมก์) [จะมัก]ก.งับ.
- စမတ် (จมต์) [จะมอด]ก.สอบ,ตรวจ,พิเคราะห์,กำหนด.
- စမလာံလှိၚ် (จมลาํลฺหิง์) [จะมะลฺามเลิญ]น.หิ่งห้อย.
- စမသြောံ (จมสฺโรํ) [จะมะโซ.]น.หมอนข้าว(ตามรูปศัพท์แปลว่าแมลงหรือหนอนข้าวเปลือก.
- စမဟန် (จมหน์) [จะมะฮอน]น.แมลงประเภทที่เกิดจากขยะมูลฝอย.
- စမဟေဟောၚ် (จมเหโหง์) [จะมะเฮโฮง]น.แมลงทับ.
- စမအဂြၚ် (จมอคฺรง์) [จะมะอะแกฺฺรง]น.ตั๊กแตนชกมวย.
- စမဝ် (จมว์) [จะมอ]น.จามรี.စမရ် ก็ว่า.
- စမဟ် (จมห์) [จะมอ.ฮ]ว.ทุก,ทุก ๆ.
- စမှ်ကလှ်စိုတ် (จมฺห์กลฺห์จิุต์) [จะมอ.ฮกะลอ.ฮจอด]น.ทุก ๆ ลมหายใจ.
- စမဟ်စမဟ် (จมห์จมห์) [จะมอ.ฮจะมอ.ฮ]ว.ทุก ๆ.
- စမာဲ (จมาย) [จะมาย] 1.ก.สะพาย. 2.น.ของกำนัล,เครื่องบรรณาการ.
- စမာဲစမိန် (จมายจมิน์) [จะมายจะมิน]น.ของกำนัล,ของขวัญ,ของบรรณาการ.
- စမာဲတမိန် (จมายตมิน์) [จะมายตะมิน]น.ของกำนัล,ของขวัญ,ของบรรณาการ.
- စမိၚ်စမိန် (จมิง์จมิน์) [จะเมิญจะมิน]น.กฎ,ข้อบังคับ,คำสั่ง.
- စမိန်ပြမာန် (จมิน์ปฺรมาน์) [จะมินปฺระมาน]ก.ปกครอง,ครอบครอง.
- စမိပ် (จมิป์) [เจีย.มิฺบ]ว.มีรสชาติดี,อร่อย.
- စမဳ (จมี) [จะมอย]ก.คอย,คอยท่า,หวัง.
- စမဳစမတ် (จมีจมต์) [จะมอยจะมอด]ก.พิจารณา,ตรวจสอบ,ตรวจค้น.
- စမဳညာတ် (จมีญาต์) [จะมอยญฺาด]ก.เห็นแต่ไกล,รอคอยที่จะได้พบ,รอเฝ้า.
- စမုက် (จมุก์) [จะเมิก]น.หอสำหรับฟังเรื่องราว,ท้องพระโรง.
- စမုတ် (จมุต์) [จะมุด]ว.ลึกลับ,ไม่ดี,เลวทราม.
- စမုဟ် (จมุห์) [จะมุฮ]ก.ประพรม(น้ำ).
- စမဴ (จเมา) [จะมาว]น.จะงอย.
- စမး (จมห์) [จะมะฮ]ว.เปลือยเปล่า,ว่างเปล่า,เปล่า.
- စရၚ် (จรง์) [จะรัง]น.บัญชี,รายการ,ทะเบียน.
- စရၚ်ကိစ္စ (จรง์กิจฺจ) [จะรังกิจเจีย.]น.กิจธุระ.
- စရၚ်ကုသဵု (จรง์กุเสอ̂) [จะรังเกา.ซอ]น.การสร้างกุศล.
- စရၚ်တနောဝ်ဒတောဝ် (จรง์ตโนว์ทโตว์) [จะรังตะโนแตฺ.โต]น.ลำดับในวงศ์ตระกูล,
- စရၚ်ဒါန် (จรง์ทาน์) [จะรังตฺาน]น.การทำทาน
- စရၚ်သရာံပါပ် (จรง์สราํปาป์) [จะรังซะรามปาบ]น.การทำบาป,การทำความชั่ว.
- စရဟ် (จรห์) [จะรอ.ฮ]ก.เสียบ,แซม เช่น စရဟ်ပ္ကဴ เสียบดอกไม้.
- စရဟ်တၟံ (จรห์ตฺมํ) [จะรอ.ฮตะมอ.]น.ชะง่อนผา.
- စရဟ်အယော (จรห์อโย) [จะรอ.ฮอะโยฺว]น.เกียรติยศ,เกียรติศักดิ์,ยศศักดิ์.
- စရာၚ် (จราง์) [จะราญ] 1.น.ขอสับช้าง. 2.น.ตะไบ.
- စရာဲ (จราย) [จะราย]น.เกียรติ,ศักดิ์ศรี.
- စရိတ် (จริต์) [จะริด]น.เส้น,ริ้ว,รอย,แนว เช่น รอยไถ,รอยคราด.
- စရုၚ် (จรุง์) ดู သရုၚ်
- စရုဲ (จรุย) [จะรุย]น.ที่ราบสูง,เนิน.
- စရောန် (จโรน์) [จะโรน]ก.ร้าว.น.รอยร้าว.
- စရောဟ် (จโรห์) [จะโรฮ]ก.คลี่ลง,ดึงลง เช่น စရောဟ်ဇၞိက် ดึงม่านลง.
- စရံက် (จรํก์) ดู သြံက်
- စရံၚ် (จรํง์) [จะรอง]ว.ดื้อดึง,ทรหด,แกร่ง.
- စရိုတ် (จริุต์) [จะรอด] 1.น.ผ้าสะไบ,ผ้าแถบ. 2.น.ความประพฤติ,จริต.
- စရဵု (จเรอ̂) [จะเรอ]ก.เยาะ,เย้ย,ดูถูก,เหยียดหยาม.
- စရိုဟ် (จริุห์) [จะรอ.ฮ] 1.ก.กรวด(น้ำ). 2.ก.เจาะ,ทำให้ทะลุถึงกัน.
- စရိုဟ်ဍာ် (จริุห์ฑา์) [จะรอฮดาจ]ก.กรวดน้ำ,หลั่งน้ำ.
- စလန်ဗ္ကေတ် (จลน์พฺเกต์) [จะลอนแปฺ.เกด]น.จันทน์แดง.
- စလန်ဗတာၚ် (จลน์พตาง์) [จะลอนแปฺ.ตาญ]น.จันทน์ขาว.
- စလန်သာ်ထဝ် (จลน์สา์ถว์) [จะลอนซาจทอ]น.จันทน์สีทอง.
- စလှ်လဖှ် (จลฺห์ลผฺห์) [จะลอ.ฮแลฺ.พอ.ฮ] 1.ก.ลำเลิก. 2.ก.ฟุ้งซ่าน(จิต).
- စလာ် (จลา์) ดู သလာ်
- စလာၚ် (จลาง์) [จะลาญ]น.พังผืด.
- စလဳစလး (จลีจลห์) [จะลอยจะละฮ]ว.เฉลียวฉลาด,รอบรู้.
- စလောံ (จโลํ) [จะโล.]ก.พาข้าม,ทำให้ข้าม.
- စလံၚ် (จลํง์) [จะลอง]น.หอสูง,ยอดแหลม.
- စလံၚ်ၝောံကိုတ် (จลํง์โบ̱ํกิุต์) [จะลองโบ.กอด]น.ยอดมงกุฎ,สิ่งสูงส่ง.
- စလးစရာဲ (จลห์จราย) [จะละฮจะราย]ว.รุ่งเรือง,มีชื่อเสียง,งดงาม,ไฉไล.
- စလိုက်စလာဲ (จลิุก์จลาย) [จะลิากจะลาย]ก.กระเพื่อม,เคลื่อนไหว,แตกตื่น.
- စလိုၚ် (จลิุง์) [จะลิาง]ก.บรรจุ(อัฐิ),สวม,ใส่.
- စလိုၚ်စိၚ် (จลิุง์จิง์) [จะลิางเจิญ]น.หลักผูกช้าง,เสาตะลุง.
- စလိုဟ် (จลิุห์) [จะลอฮ] 1.ก.เจาะ,ทะลวง. 2.ก.ชี้แจง,ทำให้กระจ่าง,บอก,แจ้ง.
- စဝက်ကြုတ် (จวก์กฺรุต์) [จะวักกฺรุด]น.ลำไส้.
- စသြန် (จสฺรน์) [เจีย.ซอน]ก.กินสินบน.
- စသိုၚ် (จสิุง์) [เจีย.ซิาง]ก.เสวย,ได้รับผลจากที่ได้ทำไว้ เช่น စသိုၚ်ဒြပ်ဒိပ် เสวยทิพย์สมบัติ.
- စၜုဲ (จบุย) [จะบุย]น.ที่พัก,ที่อาศัย,ที่พึ่ง.
- စၜုဲစၜေါက် (จบุยจโบก์) [จะบุยจะโบก]น.ที่พึ่งที่อาศัย,ที่เคารพบูชา,ที่ยึดเหนี่ยว.
- စအဟ် (จอห์) [จะออ.ฮ]ก.จาม.
- စအး (จอห์) [จะอะฮ]ก.ทำให้สะอาด,ทำให้กระจ่างชัด.
- စအးၚး (จอห์งห์) [จะอะฮแงฺ.ฮ]ก.ปัดกวาด,ทำให้สะอาด.
- စက် (จก์) [จัก] 1.น.กงจักร,ล้อ. 2.น.เครื่องจักรกล.
- စက်ကျာ (จก์กฺยา) [จักกฺยา]น.กังหัน,พัดลม.
- စက်ကျာ (จก์กฺยา) [จักกฺยา]น.กังหันลม,พัดลม.
- စက်ကြောန် (จก์กฺโรน์) [จักโกฺรน]น.ปฏัก.
- စက္ကဝက် (จกฺกวก์) [จักกะวัก]น.นกจากพราก.
- စက္ကဝါ (จกฺกวา) [จักกะวา]น.จักรวาล.
- စက်ကွဳ (จก์กฺวี) [จักกฺวี]น.กงเกวียน,ล้อเกวียน,ล้อรถ.
- စက်ကာဲ (จก์กาย) [จักกาย]น.รองผู้บัญชาการ(ใช้กับหน่วยทหาร).
- စက္ခု (จกฺขุ) [จักเคา.]น.นัยน์ตา,จักษุ.
- စက္ခော (จกฺโข) [จักเคา]น.กระดาษ.
- စက်ခေါပၠုဲ (จก์โขปฺลุย) [จักเคาปฺลุย]น.กระดาษมัน.
- စၚ်ဂတေက် (จง์คเตก์) [จักแกฺ.ตอจ]น.ร้านเลื่อยไม้.
- စက်ဇတာ (จก์ชตา) [จักแจฺ-าตา]น.ดวงชะตาราศี.
- စက်ဇရာ (จก์ชรา) [จักแจฺ.แรฺ-า]น.การมาเกิดใหม่,การย้ายไปประเทศอื่น
- စက်ဇိၚ်စ (จก์ชิง์จ) [จักเจฺิญเจีย.]น.จักรเย็บผ้า.
- စက်ပမတ် (จก์ปมต์) [จักปะมอด]น.เครื่องกำเนิดไฟฟ้า.
- စက်ရာသဳ (จก์ราสี) [จักแรฺ-าซอย]น.จักรราศี.
- စက်လမာန် (จก์ลมาน์) [จักแลฺ.มฺาน]น.ฐานสำหรับรองปั้น.
- စၚ် (จง์) [จัง] 1.ก.แทง,เจาะ,สน(เข็ม),ร้อย,สอด เช่น เจาะหู. 2.น.เวที,ร้าน(ยกพื้น).
- စၚ်ကြမ် (จง์กฺรม์) [จังกฺรอม]ก.จงกรม.
- စၚ်ခြၚ် (จง์ขฺรง์) [จักคฺรัง]ก.ตรึกตรอง,ใคร่ครวญ,ครุ่นคิด,พิจารณา.
- စၚ်ခြၚ်ဂ္ၚေၚ် (จง์ขฺรง์คฺเงง์) [จักคฺรังแกฺ.งฺอญ]ก.เดินจงกรม,เดินพิจารณา.
- စၚ်ဂဗါဲ (จง์คพาย) [จักแกฺ.ปฺ่าย]ก.สนตะพาย.
- စၚ်စေ (จง์เจ) [จังเจ]น.จักจั่น.
- စၚ်စေဝ် (จง์เจว์) [จังเจ]น.จักจั่น.
- စၚ်ဖရဲသြောံ (จง์ผรัวสฺโรํ) [จังพะรัวโซ.]น.ร้านยกพื้นสูงสำหรับโปรยข้าวเปลือกลงมาให้ฝุ่นผงปลิวออกไป.
- စၚ်ရိတ် (จง์ริต์) [จังริด]น.จิ้งหรีด.
- စတ် (จต์) [จอด] 1.ก.ถ่อ. 2.ก.แทง,ทิ่ม. 3.ก.เล็ด เช่น ขนมจีนเล็ดออกตามช่อง.
- စတ်ချူ (จต์ขฺยู) [จอดคฺยู]ก.ถ่อด้วยไม้ถ่อ.
- စတ္တမူ (จตฺตมู) [จอดตะเมา]น.เจตะมูลเพลิง.
- စန် (จน์) [จอน] 1.ก.ผูก,มัด. 2.น.จันทร์,ชื่อวันที่2ในรอบสัปดาห์.
- စန်စါ (จน์จา) [จอนจา]ก.ตรึกตรอง,พิจารณา.
- စန္ဒ (จนฺท) [จอนแตฺ.]น.พระจันทร์.
- စန္ဒန (จนฺทน) [จอนแตฺ.แนฺ.]น.ไม้จันทน์.
- စန္ဒြ (จนฺทฺร) [จอนแตฺฺร.]น.พระจันทร์.
- စန်ဒွက် (จน์ทฺวก์) [จอนแตฺฺวก] 1.น.ข้อบังคับ. 2.ก.เกล้า,มวย(ผม).
- စန်ဒက် (จน์ทก์) [จอนแตฺก] 1.ก.ผูกมัด,ทำให้อยู่ในอำนาจของตน. 2.ก.ชวนเชื่อ,ประชาสัมพันธ์.
- စပ် (จป์) [จอบ]ก.บรรจบกัน.,เชื่อมกัน,ต่อกัน.
- စပ်ဂၠုၚ် (จป์คฺลุง์) [จอบเกฺฺลิง]น.กราบเรือ,แคมเรือ.
- စပ်ထနေန် (จป์ถเนน์) [จอบทะเนน]ก.ติดกัน,ยึดมั่น,ยึดติด.
- စပ်အာစိုတ် (จป์อาจิุต์) [จอบอาจอด]ก.ติดใจ, (ใจ)ยึดติด.
- စမ် (จม์) [จอม]ก.ลอง,ทดลอง,ทดสอบ.
- စမ်ၚာ (จม์งา) [จอมงา]น.กระดังงา.
- စမ္မခန် (จมฺมขน์) [จอมมะคอน]น.หนังสัตว์.
- စမ္မလှမ် (จมฺมลฺหม์) [จอมมะลอม]น.อินทผลัม.
- စမြ (จมฺร) [จอมระ]ก.ขู่,ข่มขู่.
- စမြဗဟေက် (จมฺรพเหก์) [จอมระแปฺ.ฮฺอจ]ก.ขู่ขวัญ.ขู่ให้กลัว,ข่มขู่.
- စမြေံ (จมฺเรํ) [จอมเรม]ก.สั่น(กระดึงให้เกิดเสียง).
- စမြိုက် (จมฺริุก์) [จอมริาก]ก.ตามล้างผลาญ,รังควาน,ก่อกวน.
- စမြိုၚ် (จมฺริุง์) ดู သြိုၚ်
- စမၠံၚ် (จมฺลํง์) [จอมลอง]น.ยอดแหลม,หอสูง,ยอด.စမ်လံၚ် ก็ว่า.
- စမၠံၚ်ညာန် (จมฺลํง์ญาน์) [จอมลองญฺาน]น.ความรู้อันสูงสุด.
- စမၠး (จมฺลห์) [จอมละฮ]ว.ว่าง,ไม่มีประโยชน์ เช่น ညးစမၠး โมฆบุรษ. 2.น.ความอิสระ.
- စမ်ၜတ် (จม์บต์) [จอมบอด]ก.ทดลอง,ทดสอบ.
- စဝ် (จว์) [จอ] 1.ก.เท(น้ำ). 2.ว.ชัน(ทางชัน). 3.ก.ขับ เช่น စဝ်ကွဳ ขับรถ,ขับเกวียน.
- စဝ်စရိုဟ် (จว์จริุห์) [จอจะรอฮ]ก.รด,หลั่ง(น้ำในพิธีกรรม).
- စဟ် (จห์) [จอ.ฮ] 1.น.จำนวนสิบ. 2.ว.สิบ. 3.ก. (เลือก)เฟ้น,คัดสรร.
- စဟ်ပၠဟ် (จห์ปฺลห์) [จอ.ฮปฺลอ.ฮ]ก.เลือก,เฟ้น,คัดออก.
- စါ (จา) [จา] 1.น.ตำแหน่งผู้นำ,หัวหน้า,จ่าฝูง. 2.ก.ผ่า,ตัด.
- စါက် (จาก์) [จาจ]ก.ขาด,วิ่น.
- စါက်စဍး (จาก์จฑห์) [จาจจะดะฮ]ก.จากไป,พ้นจาก,หลีกไป,แยกจากไป.
- စါကၠေံ (จากฺเลํ) [จาเกฺล.]ก.ผ่า(ท้อง),ควัก(ไส้).
- စါဂ (จาค) [จาแกฺ.]น..การบริจาค,การให้.
- စါၚ် (จาง์) [จาญ]น.ไก่.
- စါၚ်ကၟက် (จาง์กฺมก์) [จาญกะมัก]น.ไก่ตัวผู้.
- စါၚ်ကၠိုက် (จาง์กฺลิุก์) [จาญกฺลิาก]น.ไก่ฟ้า.
- စါၚ်ကွ (จาง์กฺว) [จาญกฺวะ]น.ไก่เตี้ย.
- စါၚ်ဂြိုပ် (จาง์คฺริุป์) [จาญเกฺฺริบ]น.ไก่ป่า.
- စာၚ်စိၚ် (จาง์จิง์) [จาญเจิญ]น.ไก่งวง.
- စါၚ်ဍာ် (จาง์ฑา์) [จาญดาจ]น.นกกวัก.
- စါၚ်ဍေဝ် (จาง์เฑว์) [จาญเด]น.ไก่แจ้.
- စါၚ်ဖ္အး (จาง์ผฺอห์) [จาญพะอะ]น.ไก่ตอน.
- စါၚ်အုက် (จาง์อุก์) [จาญเอิก]น.ไก่อู.
- စါၚ်ၝောံ (จาง์โบ̱ํ) จาญโบ.]น.ไก่ตัวเมีย.
- စါတ် (จาต์) [จาด]น.ห้องขัง,ตะราง.သ္ၚိစါတ်[ฮอยจาด]น.ห้องขัง,ตะราง.
- စါန်စး (จาน์จห์) [จานจะฮ]ก.ขัดกัน,คัดค้าน.
- စာံ (จาํ) [จาม] 1.ก.ล่าม,ขัง,จำ. 2.น.ช้องผม.
- စာံဂိုၚ် (จาํคิุง์) [จามกฺิาง] 1.น.เครื่องพันธนาการ,เครื่องจองจำ. 2.ก.จองจำ.
- စာံပါ (จาํปา) [จามปา] 1.น.จำปานคร. 2.น.ดอกจำปา. 3.ดาวจำปา.
- စာံပဳ (จาํปี) [จามปี]น.จำปี.
- စါဲ (จาย) [จาย] 1.ก.ชก,ต่อย. 2.ก.แดก(กิน). 3.ก.ตก(คะมำ).
- စါဲတဲ (จายตัว) [จายตัว]ก.ชกด้วยมือ.
- စါရ (จาร) [จาระ]ก.เดิน,ไป,จร.
- စါရိတ် (จาริต์) [จาริด]น.จารีต,แบบอย่าง,ข้อปฏิบัติ.
- စါရဳ (จารี) [จารอย]น.ผู้เดินทาง,ผู้เที่ยวไป,ผู้แสวงหา.
- စါရေ (จาเร) [จาเร]น.เสมียน,เลขานุการ.
- စါသဝ် (จาสว์) [จาซอ]น.หมอ,แพทย์.
- စါသံက် (จาสํก์) [จาซอก]น.ผู้นำฝ่ายทหาร,หัวหน้าฝ่ายปกครอง.
- စိ (จิ) [จิ]ว.จริง ๆ,แท้ ๆ.
- စိၚ် (จิง์) [เจิญ] 1.น.ช้าง. 2.ลน.หลัง เช่น บ้าน2หลัง.
- စိၚ်စှ်ေကၠေၚ် (จิง์จฺหเ์กฺเลง์) [เจิญเจ.ฮกฺลอญ]น.ช้างตกมัน.
- စိၚ်ဆဒ္ဒန် (จิง์ฉทฺทน์) [เจิญชอดตฺอน]น.ช้างฉัททันต์.
- စိၚ်ဇၟူ (จิง์ชฺมู) [เจิญแจฺ.มฺู]น.ช้างสาร,ช้างทรงพลัง.
- စိၚ်ဒြၚ် (จิง์ทฺรง์) [เจิญแตฺฺรง]น.ช้างงา,ช้างพลาย.
- စိၚ်ဗၜူကၠေၚ် (จิง์พบูกฺเลง์) [เจิญแปฺบูกฺลอญ]น.ช้างตกมัน.
- စိၚ်သ္ၚိ (จิง์สฺงิ) [เจิญฮอย.]น.หลังคาบ้าน.
- စိစုံ (จิจุํ) [จิจุม]ว.เสร็จ,บริบูรณ์,คล่อง.
- စိစေါန် (จิโจน์) [จิโจน]ว.เสร็จ,เรียบร้อย.ก.ทำให้สมบูรณ์,วิจิตรบรรจง.
- စိတ္တ (จิตฺต) [จิดตะ]น.จิตใจ.
- စိတ္တဇ (จิตฺตช) [จิดตะแจฺ.]น.เกิดจากใจ,เกิดแต่ใจ.
- စိန် (จิน์) [จิน] 1.ก.สุก(หุงต้ม). 2.น.สารหนู. 3.ว. (แผล)แห้ง,ตกสะเก็ด.
- စိပ် (จิป์) [จิบ] 1.ก.สลบ. 2.ว. (ปิด)สนิท,มิดชิด.
- စိပ်ကၠိပ် (จิป์กฺลิป์) ดู ဇိပ်ဂၠိပ်
- စိပ်တိုန် (จิป์ติุน์) [จิบตอน]ก.ลมชัก,หมดสติ.
- စိဟ် (จิห์) [จิฮ]ก.ลง.
- စဳ (จี) [จี]ก.ส่อง เช่น စဳပမတ် ส่องไฟ.
- စဳကၠး (จีกฺลห์) [จีกฺละฮ]ก.รู้แจ้ง,ชำนิชำนาญ,แจ่มแจ้ง.
- စဳခၠ (จีขฺล) [จีคฺละ]ว.กระจ่าง,แจ่มแจ้ง,ประจักษ์.
- စဳခေန် (จีเขน์) [จีเคน] 1.ก.ขอ. 2.ก.สืบเสาะ,ค้นหา.
- စဳစတ် (จีจต์) [จีจอด] 1.ก.ค้นหา,ทำด้วยความสนใจ. 2.ว.ละเอียดถี่ถ้วน.
- စဳဒက် (จีทก์) [จีแตฺก]ก.จัด,จัดแจง.
- စဳပျး (จีปฺยห์) [จีปะยะฮ]ก.ให้ความสว่าง,ทำให้ชัดเจน,ส่องแสง.
- စဳရေၚ် (จีเรง์) [จีเรียง]ก.จัดแจง,ตบแต่ง,เตรียมการ.
- စဳရေၚ်ဂညိ (จีเรง์คญิ) [จีเรียงแกฺ.ญฺิ]ก.ประดับ,ตบแต่ง.
- စဳရေၚ်ပြေၚ်ချဳ (จีเรง์ปฺเรง์ขฺยี) [จีเรียเปฺรียงคฺยี]ก.จัดการ,จัดแจง,แต่งงาน.
- စဳရေၚ်သၞောဝ် (จีเรง์สฺโนว์) [จีเรงซะโน]ก.ชำระคดี,ดำเนินการ(เกี่ยวกับกฎหมาย).
- စဳဝရ (จีวร) [จีวะระ]น.จีวร.
- စဳဝရှိက် (จีวรฺหิก์) [จีวะเริจ]น.จีวร.
- စုက် (จุก์) [เจิก] 1.ก.ชน,กระทบ,สำผัส2.น.ภู่กัน.
- စုက်ချှူ (จุก์ขฺยฺหู) [เจิกคฺยู]น.ภู่กัน.
- စုက်စုတ် (จุก์จุต์) [เจิกจุด]ก.กระทบถูก,โดนเข้า,สำผัสถูก.
- စုက်လုက် (จุก์ลุก์) [เจิกเลฺิก] 1.ก.กระทบถูก,สำผัสถูก. 2.ว.ใกล้ชิดกัน.
- စုၚ် (จุง์) [เจิง]ว.บริบูรณ์,ถ้วนทั่ว,ครบถ้วน.အုက်စုၚ်[เอิกเจิง]ทำให้สำเร็จ,บริบูรณ์,ทำให้ครบถ้วน.
- စုတ် (จุต์) [จุด]ก.ใส่,บรรจุ.
- စုတ်ဒုဟ် (จุต์ทุห์) [จุดตฺุฮ]ก.ใส่ความ,หาเรื่อง,ใส่ร้าย,กล่าวหา.
- စုတိ (จุติ) [เจา.ตอย.]ก.จุติ,ตาย.
- စုန် (จุน์) [จุน]ก.กดด้วยส้น,คลึงด้วยข้อศอกหรือหัวเข่า(ใช้ในการนวด).
- စုမ် (จุม์) [จุม]ลน.ชุด,กลุ่ม.
- စုံ (จุํ) [จุม]ลน.ชุด,กลุ่ม.
- စုံစုံရာရာ (จุํจุํรารา) [จุมจุมแรฺ-าแรฺ-า]ว.ครบถ้วนทุกอย่าง,บริบูรณ์ทุกอย่าง.
- စုံနှက် (จุํนฺหก์) [จุมนัก]ว.บริบูรณ์,ครบถ้วน.
- စုလ္လဝှဝ် (จุลฺลวฺหว์) [จุนละวอ]น.จุลวรรค(คัมภีร์พระวินัย).
- စူ (จู) [จู] 1.น.เครื่องเจาะรูขลุ่ย. 2.ว.ตั้งตรง,ดิ่ง. 3.ก.เจาะ,ไช.
- စူဓေါက် (จูโธก์) [จูโทฺก]ว.ตั้งตรง,ตั้งเด่.
- စေက် (เจก์) [จอจ]น.ลิงชนิดหนึ่งตัวเล็ก ๆ..
- စေက် (เจก์) [เจียก]น.โหลน(ลูกของเหลน).
- စေၚ် (เจง์) [จอญ]น.ลิงลม.
- စေၚ် (เจง์) [เจียง]ว.เอน,ไม่ได้ระดับ,เอียง เช่น တ္ၚဲစေၚ် เวลาบ่าย.
- စေၚ်ဒလိန် (เจง์ทลิน์) [เจียงแตฺ.ลิฺน]ว.เอียง,เอนเอียง.
- စေၚ်ဗၠေၚ် (เจง์พฺเลง์) [เจียงเปฺฺลียง]ก.เอนเอียง,ไม่ยุติธรรม.
- စေၚ်ဟုတ် (เจง์หุต์) [เจียงฮุด]ก.ลาดลง.
- စေတနာ (เจตนา) [เจตะนา]น.เจตนา.
- စေတသိက် (เจตสิก์) [เจตะเซิจ]น.เจตสิก.
- စေတဳ (เจตี) [เจตอย]น.เจดีย์.
- စေန်ကၠုၚ် (เจน์กฺลุง์) [เจนเกฺลิง]ก.สืบต่อมา,สืบทอด,ต่อเนื่องมา.
- စေန်ဆက် (เจน์ฉก์) [เจนชัก]ก.สืบต่อกันมา,สืบทอดกันมา.
- စေပ် (เจป์) [เจบ]ก.ชิม.
- စေဝ် (เจว์) [เจ] 1.น.ถัง,ปี๊บ. 2.น.กฎหมาย,ข้อบังคับ.
- စေဝ် (เจว์) [เจ]น.ถัง,ปี๊บ.
- စေဟ် (เจห์) [เจ.ฮ] 1.น.กระปุก,ไห. 2.ว.ลง.
- စေဟ်ခၠိုက် (เจห์ขฺลิุก์) [เจฮคฺลิาก]ก.ตกโคลน,จมโคลน.
- စေဟ်စး (เจห์จห์) [เจฮจะฮ]ก.คัดค้าน,ต่อสู้,รั้น,ฝืน.
- စေဟ်စိုတ် (เจห์จิุต์) [เจฮจอด] 1.ก.เข้าใจ,รู้เรื่อง. 2. (ปาก)เข้าที,เข้าท่า.
- စေဟ်ဒၞာဲ (เจห์ทฺนาย) [เจฮแตฺ.นฺาย]ก.อยู่ประจำที่,ลงหลักปักฐาน,มีครอบครัว.
- စေံနေံ (เจํเนํ) [เจ.เน.]ก.พูดหยอก,เย้า,กระเซ้า.
- စဲ (จัว) [จัว] 1.ก.ตาก เช่น စဲတ္ၚဲ ตากแดด. 2.น.เหา,หมัด. 3.น.เดือน5. 4.ก.ต่อย,ชก.
- စဲကၠဵု (จัวกฺเลอ̂) [จัวกฺลอ]น.หมัดหมา.
- စဲဇကဟ် (จัวชกห์) [จัวแจฺ.กอ.ฮ]ก.ตากให้แห้ง.
- စေါက် (โจก์) [โจก]น.โรคหิด.
- စေါၚ် (โจง์) [โจง] 1.น.เมล็ดข้าวเปลือกที่ปนอยู่ในข้าวสาร. 2.น.กาก,ผง.
- စောတ် (โจต์) [โจด]น.กะเลิด,ลากเลื่อน.
- စေါတ် (โจต์) [โจด]น.กะเลิด,ล้อเลื่อน.
- စေါဒက (โจทก) [เจาแตฺ.กะ]น.ผู้ติเตียน,ผู้ว่ากล่าว,ผู้โจษจัน.
- စေါဒနာ (โจทนา) [เจาแตฺ.แนฺ-า]ก.ติเตียน,นินทา.
- စေါန် (โจน์) [โจน] 1.ก.ร้อนใจ,กระหาย,กังวล. 2.ว.เก่ง,โดดเด่น.
- စေါန်ကၠိ (โจน์กฺลิ) [โจนกฺลอย.]ก.แปดเปื้อน,ระคน,ปะปน.
- စေါန်စေါန် (โจน์โจน์) [โจนโจน]ว.ไม่แจ่มแจ้ง,มืดมัว,สลัว,ริบหรี่.
- စေါန်စိုတ် (โจน์จิุต์) [โจนจอด]ก.ริษยา,อิจฉา.
- စေါန်ဒမ်ရဴ (โจน์ทม์เรา) [โจนตฺอมแรฺ-า]ก.ริษยา,อิจฉา.
- စေါန်ပြံက် (โจน์ปฺรํก์) [โจนปฺรอก]ก.เบียดเข้ามาได้,แทรกเข้ามาได้.
- စေါန်ဗြဴ (โจน์พฺเรา) [โจนแปฺฺร-า]ก.ริษยา,อิจฉา.
- စောံထတ် (โจํถต์) [โจมทอด]ว.มีพละกำลัง,แข็งแรง.
- စေါဲစပ် (เจายจป์) [จัวจอบ]ก.เกาะเกี่ยว,ยึดติด,ผูกพัน.
- စေါဝ် (โจว์) [โจ] 1.น.ลำธาร. 2.น.อู่(เรือ).
- စဴ (เจา) [จาว] 1.ก.กลับ เช่น စဴသ္ၚိ กลับบ้าน. 2.น.หลาน(ปู่,ตา).
- စဴဗါ (เจาพา) [จาวแปฺ-า]น.เจ้าฟ้า(ไทยใหญ่).
- စဴသွာ (เจาสฺวา) [จาวฟา]น.เจ้าฟ้า(ไทยใหญ่).
- စံက်ထေံ (จํก์เถํ) [จอกเท.]ก.หยอก(อาการของสัตว์ที่เล่นกัน).
- စံက်ဗြဴ (จํก์พฺเรา) [จอกแปฺฺร-า]น.ระย่อม.
- စံၚ် (จํง์) [จอง] 1.ก.เผา,จุด. 2.น.พิณ. 3.ลน.เล่ม เช่น လိက်ပိစံၚ် หนังสือ3เล่ม.
- စံၚ်တူ (จํง์ตู) [จองเตา]ก.เดือดร้อน,เป็นทุกข์ใจ,ไม่สบายใจ.
- စံၚ်ပတူ (จํง์ปตู) [จองปะเตา]ก.เผาให้ลุก,เผาให้ไหม้.
- စံၚ်ပရံၚ် (จํง์ปรํง์) [จองปะรอง] 1.ก.คลื่นไส้. 2.ว.หมั่นไส้.
- စံၚ်ဗဂုဲ (จํง์พคุย) [จองแปฺ.กฺุย]ก.เผาหมก,เผาให้คุกรุ่น.
- စံၚ်သၞာ (จํง์สฺนา) [จองซะนา]ก.ร้อนใจ,กังวล,กระวนกระวาย. 2.ก.รำคาญ.
- စး (จห์) [จะฮ]ก.คัดค้าน,ฝืน,ย้อน,ทวน(กระแส). 2.น.หลัง.
- စးကၞာတ် (จห์กฺนาต์) [จะกะนาด]ว.หลังแอ่น.
- စးကုန် (จห์กุน์) [จะฮกุน]ว.หลังโก่ง.
- စးဇိုၚ် (จห์ชิุง์) [จะฮจฺิาง]น.หลังเท้า.
- စးတဲ (จห์ตัว) [จะฮตัว]น.หลังมือ.
- စိုက် (จิุก์) [จิาก] 1.ก.ห่อ,กรองแฝก. 2.ลน.ห่อ,ตับ.
- စိုတ် (จิุต์) [จอด]น.จิต,ใจ.
- စိုတ်ကတဵု (จิุต์กเตอ̂) [จอดกะตอ]ก.โมโห,ฉุนเฉียว,กำเริบ.
- စိုတ်ခိုဟ် (จิุต์ขิุห์) [จอดคอ.ฮ]ว.ใจดี.
- စိုတ်ဂၠိၚ် (จิุต์คฺลิง์) [จอดเกฺฺลิญ]ว.ใจเย็น,สุขุม.
- စိုတ်ဂၠေံ (จิุต์คฺเลํ) [จอดเกฺฺล.]ว.ใจเร็ว,ใจร้อน.
- စိုတ်ဂိ (จิุต์คิ) [จอดกิฺ]ก.เจ็บใจ.
- စိုတ်ၚံက် (จิุต์งํก์) [จอดงอก]ว.ใจคด.
- စိုတ်စပ်အာ (จิุต์จป์อา) [จอดจอบอา]ก.ติดใจ,หลงใหล.
- စိုတ်စေဟ် (จิุต์เจห์) [จอดเจ.ฮ]ก.ติดใจ,หลงใหล.
- စိုတ်စေါန်ဒမြဴ (จิุต์โจน์ทมฺเรา) [จอดโจนตฺอมแรฺ-า]ว.มักริษยา.
- စိုတ်ဍောတ် (จิุต์โฑต์) [จอดโดด]ว.ใจน้อย.
- စိုတ်ထၟိက် (จิุต์ถฺมิก์) [จอดทะเมิจ]ว.ใจบริสุทธิ์,ใจดี.
- စိုတ်ထတ် (จิุต์ถต์) [จอดทอด]ก.มุ่งมั่น,มั่นคง,มีแก่ใจ.
- စိုတ်ပြဟ် (จิุต์ปฺรห์) [จอดปฺรอ.ฮ]ว.ใจเร็ว.
- စိုတ်ပြေ (จิุต์ปฺเร) [จอดเปฺร]ก.คลายใจ,ไม่อาฆาต,แล้วใจ,เลิกแล้วต่อกัน.
- စိုတ်ဖေက် (จิุต์เผก์) [จอดพอจ]ว.มักกลัว.
- စိုတ်လီု (จิุต์ลิํุ) [จอดเลิฺม]ว.ใจเสีย,ใจตก,หดหู่.
- စိုတ်သာ (จิุต์สา) [จอดซา]ก.เบาใจ,สบายใจ.
- စိုတ်အောန် (จิุต์โอน์) [จอดโอน]ว.มักใจน้อย.
- စိုန် (จิุน์) [จอน]ก.ดังกล่าวมาแล้วข้างต้น.
- စိုန်သ္ကီု (จิุน์สฺกิํุ) [จอนซะกาม]ก.สามารถ,เชี่ยวชาญ,เพียบพร้อม.
- စိုပ် (จิุป์) [จาบ]ก.ถึง,บรรลุ,บรรจบ.
- စိုပ်ရာပ် (จิุป์ราป์) [จาบรฺาบ]ก.ถึงทางตัน,พบความยุ่งยาก,หาทางออกไม่ได้.
- စိုပ်သၚ် (จิุป์สง์) [จาบซัง]ก.ถึงฝั่ง,บรรลุจุดหมาย,จบหลักสูตร.
- စဵု (เจอ̂) [เจอ] 1.ก.บัง,กั้น เช่น စဵုဗဒၚ် กั้นฝา. 2.ว.กระทั่ง.
- စိုဝ် (จิุว์) [เจอ] 1.ก.บัง,กั้น. 2.ว.กระทั่ง.
- စဵုဒနာ (เจอ̂ทนา) [เจอแตฺ.แนฺ-า]ก.ปิดกั้น,กีดขวาง,ป้องกัน.
- စဵုဗဒန် (เจอ̂พทน์) [เจอแปฺ.ตฺอน]ก.ปิดบัง,ปกปิด.
- စဵုဗိုၚ် (เจอ̂พิุง์) [เจอปิฺาง]ก.ล้อมรอบ,ห้อมล้อม.
- စိုအ် (จิุอ์) [เจอ.]ว.เถอะ,เถิด.
- စိုံ (จิุํ) [เจอ.]ว.เถอะ,เถิด.
- စ္ဍ (จฺฑ) [จะดะ] 1.น.คืบ(หน่วยวัดระยะ). 2.ก.คืบคลาน.
- စ္ဍံၚ်ဗက် (จฺฑํง์พก์) [จะดองแปฺก]ก.สะกดรอยตาม,ย่องตาม.
- စ္ဍး (จฺฑห์) [จะดะฮ]ก.จากไป,หลีกไป,หายไป.
- စၞာံ (จฺนาํ) [จะนาม]น.ผิวหนัง,หนัง.
- စၞေက် (จฺเนก์) ดู သၞေက်
- စၞေဟ် (จฺเนห์) ดู သၞေဟ်
- စၞေါဝ် (จฺโนว์) ดู သၞောဝ်
- စၞံၚ် (จฺนํง์) ดู သၞံၚ်
- စၟး (จฺมห์) [จะมะฮ]ว.เปล่า,ว่างเปล่า,ว่าง.
- စြာၚ် (จฺราง์) [จะราญ]น.เขื่อน,อ่างเก็บน้ำ.
- စြာၚ်ကမာ (จฺราง์กมา) [จะราญกะมา]น.สถานที่กักเก็บน้ำ,อ่างเก็บน้ำ,ฝาย.
- စြာဲ (จฺราย) [จะราย]น.เกียรติยศ,ชื่อเสียง,ความรุ่งเรือง,เกียรติคุณ.
- စြိၚ် (จฺริง์) [จะเริญ]ว.ห่าง.
- စြိၚ်ဃနာတ် (จฺริง์ฆนาต์) [จะเริญแคฺ.นฺาด]น.เลียงผา.
- စြိၚ်စြာဲ (จฺริง์จฺราย) [จะเริญจะราย]ว.บาง,เบาบาง,กันดาร.
- စြိၚ်ထောၚ် (จฺริง์โถง์) [จะเริญโทง]ว.ห่าง,ตาห่าง,ช่องห่าง.
- စြုဲ (จฺรุย) [จะรุย]น.ลิ้นไม้,เดือย,สลัก.
- စြံက် (จฺรํก์) [จะรอก]ก.ตั้ง(ฉัตร),กาง(ร่ม).
- စြံက်ဗ္ဒဝ် (จฺรํก์พฺทว์) [จะรอกแปฺ.ตฺอ]ก.กางป้องกัน,กั้นป้องกัน.
- စြိုၚ် (จฺริุง์) ดู သြိုၚ်
- စွာၚ် (จฺวาง์) [จฺวาญ] 1.น.ทางแยก. 2.ลน.แยก,แพร่ง เช่น ทาง4แพร่ง.
- စွေက် (จฺเวก์) [จะเวียก] 1.น.ข้างแรม,เดือนเสี้ยว. 2.ลน.ค่ำ เช่น မွဲစွေက် แรมหนึ่งค่ำ.
- စွိုန်ဗပိုန် (จฺวิุน์พปิุน์) [จะวอนแปฺ.ปอน]ก.เสวย,เสพย์,ได้รับผล.
- စွံ (จฺวํ) [จอ.]1.ก.เก็บ,วาง. 2.ลน.ส่วน.
- စွံစိုတ် (จฺวํจิุต์) [จอ.จอด]ก.วางใจ,ตั้งใจ.
- စွံဇကု (จฺวํชกุ) [จอ.แจฺ.เกา.]ก.ถือตัว,ไว้ตัว,หยิ่ง.
- စွံရေၚ် (จฺวํเรง์) [จอ.เรีฺยง]ก.เก็บไว้เป็นแถว,เรียงเป็นลำดับ,เก็บไว้เป็นระเบียบ.