มด

ภาษาไทย

การออกเสียง

การแบ่งพยางค์		มด
การแผลงเป็น อักษรโรมัน	ไพบูลย์พับบลิชชิง	mót
	ราชบัณฑิตยสภา	mot
(มาตรฐาน) สัทอักษรสากล(คำอธิบาย)		/mot̚˦˥/

รากศัพท์ 1

จากภาษาไทดั้งเดิม *mɤcᴰ (“มด”); ร่วมเชื้อสายกับภาษาลาว ມົດ (ม็ด), ภาษาคำเมือง ᨾᩫ᩠ᨯ (ม็ด), ภาษาเขิน ᨾᩫ᩠ᨯ (ม็ด), ภาษาไทลื้อ ᦷᦙᧆ (โมด), ภาษาไทใหญ่ မူတ်ႉ (มู๎ต), ภาษาไทดำ ꪶꪣꪒ (โมด), ภาษาอาหม 𑜉𑜤𑜄𑜫 (มุต์), ภาษาปู้อี mod, ภาษาจ้วง moed

คำนาม

มด (คำลักษณนาม ตัว)

1. ชื่อแมลงหลายชนิดในวงศ์ Formicidae ส่วนท้องปล้องที่ ๑ หรือปล้องที่ ๑ และปล้องที่ ๒ ที่ติดกับอกคอดกิ่ว ด้านหลังส่วนที่คอดมีโหนกนูน ลักษณะนี้ทำให้มดแตกต่างไปจากต่อ แตน และปลวก มีรูปร่าง ลักษณะ สี และกลิ่นแตกต่างกันตามชนิด เดินกันเป็นทางเพื่อขนอาหาร หรือย้ายรัง เป็นแมลงสังคม ทำรังอยู่เป็นกลุ่ม แบ่งชั้นวรรณะเป็นมดนางพญา มดผู้ และมดงาน มดงานเป็นมดเพศเมียที่เป็นหมันทำหน้าที่สร้างรัง เลี้ยงดูตัวอ่อน และหาอาหาร บางชนิดเมื่อถูกรบกวนจะป้องกันตัวโดยใช้อวัยวะต่อยปล่อยกรดหรือกัดให้เกิดแผลและปล่อยกรดออกมาทำให้เกิดอาการระคายเคืองหรือทำให้เจ็บปวดได้

คำที่เกี่ยวข้อง

• มดดำ
• มดแดง
• มดแดงเฝ้ามะม่วง
• มดส้ม

 

รากศัพท์ 2

เทียบภาษาเขมร មត់ (มต̍)

คำนาม

มด

1. หมอเวทมนตร์, หมอผี, ถ้าเป็นผู้ชาย เรียกว่า พ่อมด, ถ้าเป็นผู้หญิง เรียกว่า แม่มด
2. ใช้เป็นคำประกอบกับคำ หมอ เป็น มดหมอ หมายความว่า หมอทั่ว ๆ ไป