มด

ภาษาไทย

การออกเสียง

การแบ่งพยางค์		มด
การแผลงเป็น อักษรโรมัน	ไพบูลย์พับบลิชชิง	mót
	ราชบัณฑิตยสภา	mot
(มาตรฐาน) สัทอักษรสากล(คำอธิบาย)		/mot̚˦˥/(ส)

รากศัพท์ 1

จากภาษาไทดั้งเดิม *mɤcᴰ (“มด”); ร่วมเชื้อสายกับภาษาลาว ມົດ (ม็ด), ภาษาคำเมือง ᨾᩫ᩠ᨯ (ม็ด), ภาษาเขิน ᨾᩫ᩠ᨯ (ม็ด), ภาษาไทลื้อ ᦷᦙᧆ (โมด), ภาษาไทใหญ่ မူတ်ႉ (มู๎ต), ภาษาไทดำ ꪶꪣꪒ (โมด), ภาษาอาหม 𑜉𑜤𑜄𑜫 (มุต์), ภาษาปู้อี mod, ภาษาจ้วง moed; เทียบภาษาเบดั้งเดิม *muːʔᴰ², ภาษาไหลดั้งเดิม *hmuc

คำนาม

มด (คำลักษณนาม ตัว)

1. ชื่อแมลงหลายชนิดในวงศ์ Formicidae ส่วนท้องปล้องที่ ๑ หรือปล้องที่ ๑ และปล้องที่ ๒ ที่ติดกับอกคอดกิ่ว ด้านหลังส่วนที่คอดมีโหนกนูน ลักษณะนี้ทำให้มดแตกต่างไปจากต่อ แตน และปลวก มีรูปร่าง ลักษณะ สี และกลิ่นแตกต่างกันตามชนิด เดินกันเป็นทางเพื่อขนอาหาร หรือย้ายรัง เป็นแมลงสังคม ทำรังอยู่เป็นกลุ่ม แบ่งชั้นวรรณะเป็นมดนางพญา มดผู้ และมดงาน มดงานเป็นมดเพศเมียที่เป็นหมันทำหน้าที่สร้างรัง เลี้ยงดูตัวอ่อน และหาอาหาร บางชนิดเมื่อถูกรบกวนจะป้องกันตัวโดยใช้อวัยวะต่อยปล่อยกรดหรือกัดให้เกิดแผลและปล่อยกรดออกมาทำให้เกิดอาการระคายเคืองหรือทำให้เจ็บปวดได้

คำประสม

• มดคันไฟ
• มดดำ
• มดแดง
• มดแดงเฝ้ามะม่วง
• มดส้ม

 

รากศัพท์ 2

ร่วมเชื้อสายกับภาษาจ้วง moed, ภาษาเขมร មត់ (มต̍)

คำนาม

มด

1. หมอเวทมนตร์, หมอผี, ถ้าเป็นผู้ชาย เรียกว่า พ่อมด, ถ้าเป็นผู้หญิง เรียกว่า แม่มด
2. ใช้เป็นคำประกอบกับคำ หมอ เป็น มดหมอ หมายความว่า หมอทั่ว ๆ ไป