หมอ

ภาษาไทย

การออกเสียง

การแบ่งพยางค์		หฺมอ
การแผลงเป็น อักษรโรมัน	ไพบูลย์พับบลิชชิง	mɔ̌ɔ
	ราชบัณฑิตยสภา	mo
(มาตรฐาน) สัทอักษรสากล(คำอธิบาย)		/mɔː˩˩˦/(ส)
ไฟล์เสียง

รากศัพท์ 1

จากภาษาไทตะวันตกเฉียงใต้ดั้งเดิม *ʰmɔːᴬ¹ (“หมอผี”), จากภาษาไทดั้งเดิม *ʰmoːᴬ (“หมอผี”), จากภาษาจีนเก่า 巫 (OC *ma); ร่วมเชื้อสายกับภาษาคำเมือง ᩉ᩠ᨾᩬᩴ (หมอํ), ภาษาลาว ໝໍ (หมํ), ภาษาเขิน ᩉ᩠ᨾᩳ (หมอ), ภาษาไทลื้อ ᦖᦸ (หฺมอ̂), ภาษาไทใหญ่ မေႃ (มอ̂), ภาษาไทใต้คง ᥛᥨᥝᥴ (โม๋ว), ภาษาอาหม 𑜉𑜦𑜡 (มอ̂), 𑜈𑜦𑜡 (บอ̂), หรือ 𑜈𑜨𑜦𑜡 (บฺวอ̂), ภาษาจ้วง mo (ในคำ bohmo), ภาษาจ้วงแบบหนง moa

คำนาม

หมอ

1. ผู้รู้, ผู้ชำนาญ

   หมองู

   หมอนวด

2. ผู้ตรวจรักษาโรค

   หมอฟัน

   หมอเด็ก

คำประสม

• เจ้าถ้อยหมอความ
• มดหมอ
• มากหมอมากความ
• มีดหมอ
• เสาหมอ
• หมอขวัญ
• หมอความ
• หมอแคน
• หมองู
• หมองูตายเพราะงู
• หมอเฒ่า
• หมอดู
• หมอตำแย
• หมอตี๋
• หมอทำขวัญ
• หมอนวด
• หมอน้อย
• หมอน้ำมัน
• หมอผี
• หมอพัดโตนด
• หมอฟัน
• หมอยา
• หมอลำ
• หมอเสน่ห์
• หัวหมอ

 

คำสืบทอด

• → เขมร: ហ្ម (หฺม)

คำสรรพนาม

หมอ

1. ใช้เป็นสรรพนามบุรุษที่ 2 เรียกเด็กด้วยความเอ็นดูว่า หมอนั่น หมอนี่
2. ใช้เป็นสรรพนามบุรุษที่ 3 เรียกผู้ใหญ่ด้วยความหมั่นไส้เป็นต้น, (ใช้แก่ผู้ชาย)

   อย่าไปฟังหมอนะ

การใช้

บางทีก็ใช้ว่า อ้ายหมอนั่น อ้ายหมอนี่ หรือ เจ้าหมอนั่น เจ้าหมอนี่

รากศัพท์ 2

ร่วมเชื้อสายกับภาษาลาว ໝໍ (หมํ)

คำนาม

หมอ

1. ชื่อปลาน้ำจืดชนิด Anabas testudineus (Bloch) ในวงศ์ Anabantidae ลำตัวป้อม แนวสันหลังโค้งพอ ๆ กับแนวสันท้อง แบนข้าง ท้องกลม คอดหางกว้าง ตาอยู่ค่อนไปทางปลายหัว ปากกว้างเชิดขึ้นเล็กน้อย ฟันเล็กแต่แข็งแรง ขอบกระดูกแผ่นปิดเหงือกหยักเป็นหนามแข็ง ใช้แถกเพื่อช่วยยึดยันให้เคลื่อนไปบนบกได้ดี ขอบครีบต่าง ๆ กลม ลำตัวและครีบมีสีดำคล้ำ ส่วนปลาขนาดเล็กมีสีจางกว่าและมีลายบั้งพาดลำตัวเป็นระยะ ๆ อาศัยอยู่ในแหล่งน้ำแทบทุกประเภท พบขึ้นมาบนบกในฤดูฝนเสมอ ซึ่งเป็นธรรมชาติการย้ายถิ่นที่อยู่อาศัยแบบหนึ่ง และยังแสดงให้เห็นความสามารถในการหายใจในที่ดอนได้อีกด้วย ขนาดยาวได้ถึง 25 เซนติเมตร

คำพ้องความ

• หมอไทย
• สะเด็ด
• เข็ง

คำประสม

• ปลาหมอตายเพราะปาก
• ปลาหมอแถกเหงือก
• หมอช้างเหยียบ
• หมอตาล
• หมอไทย
• เหงือกปลาหมอ