หมอ

ภาษาไทย

การออกเสียง

พยางค์	หฺมอ
สัทอักษรสากล	/mɔː˩˩˦/

รากศัพท์ 1

จากภาษาไทตะวันตกเฉียงใต้ดั้งเดิม *ʰmɔːᴬ ‎(“หมอผี”), จากภาษาไทดั้งเดิม *ʰmoːᴬ ‎(“หมอผี”), จากภาษาจีนเก่า 巫; ร่วมเชื้อสายกับภาษาลาว ໝໍ ‎(หมํ), ภาษาไทใหญ่ မေႃ ‎(มอ̂)

คำนาม

หมอ

1. ผู้รู้, ผู้ชำนาญ

   หมองู

   หมอนวด

2. ผู้ตรวจรักษาโรค

   หมอฟัน

   หมอเด็ก

รากศัพท์ 2

คำสรรพนาม

หมอ

1. ใช้เป็นสรรพนามบุรุษที่ 2 เรียกเด็กด้วยความเอ็นดูว่า หมอนั่น หมอนี่
2. ใช้เป็นสรรพนามบุรุษที่ 3 เรียกผู้ใหญ่ด้วยความหมั่นไส้เป็นต้น, (ใช้แก่ผู้ชาย)

   อย่าไปฟังหมอนะ

การใช้

บางทีก็ใช้ว่า อ้ายหมอนั่น อ้ายหมอนี่ หรือ เจ้าหมอนั่น เจ้าหมอนี่

รากศัพท์ 3

คำนาม

หมอ

1. ชื่อปลาน้ำจืดชนิด Anabas testudineus (Bloch) ในวงศ์ Anabantidae ลำตัวป้อม แนวสันหลังโค้งพอ ๆ กับแนวสันท้อง แบนข้าง ท้องกลม คอดหางกว้าง ตาอยู่ค่อนไปทางปลายหัว ปากกว้างเชิดขึ้นเล็กน้อย ฟันเล็กแต่แข็งแรง ขอบกระดูกแผ่นปิดเหงือกหยักเป็นหนามแข็ง ใช้แถกเพื่อช่วยยึดยันให้เคลื่อนไปบนบกได้ดี ขอบครีบต่าง ๆ กลม ลำตัวและครีบมีสีดำคล้ำ ส่วนปลาขนาดเล็กมีสีจางกว่าและมีลายบั้งพาดลำตัวเป็นระยะ ๆ อาศัยอยู่ในแหล่งน้ำแทบทุกประเภท พบขึ้นมาบนบกในฤดูฝนเสมอ ซึ่งเป็นธรรมชาติการย้ายถิ่นที่อยู่อาศัยแบบหนึ่ง และยังแสดงให้เห็นความสามารถในการหายใจในที่ดอนได้อีกด้วย ขนาดยาวได้ถึง 25 เซนติเมตร

คำพ้องความหมาย

• หมอไทย
• สะเด็ด
• เข็ง