先生

ภาษาจีน

		แรก; เริ่ม; ก่อน แรก; เริ่ม; ก่อน; ก่อนหน้า	เกิด; ให้กำเนิด; ชีวิต เกิด; ให้กำเนิด; ชีวิต; เจริญเติบโต; นักเรียน; ดิบ
ตัวย่อและตัวเต็ม (先生)		先	生

รากศัพท์

จาก 先 (xiān, ภาษาจีนเก่า *sɯːn (s) , "ก่อน") + 生 (shēng, ภาษาจีนเก่า *shleːŋ, *sreŋs, "เกิด"), i.e. "คนที่เกิดก่อน". Attested in Shijing ("first child"), Yili ("elder brother"), Classic of Rites ("teacher"), Mengzi ("a knowledgeable elder").

การออกเสียง

• จีนกลาง

  (พินอิน): xiānshēng

  (จู้อิน): ㄒㄧㄢ ㄕㄥ

• กวางตุ้ง (ยฺหวืดเพ็ง): sin¹ saang¹
• แคะ (Sixian, PFS): sîn-sâng
• หมิ่นใต้

  (ฮกเกี้ยน, เปะอั่วจี): sian-siⁿ / sin-seⁿ / sian-seⁿ

• อู๋ (วิกิพจนานุกรม): xi san (T1)

---

• จีนกลาง
  • (จีนมาตรฐาน, ปักกิ่ง)⁺
    • พินอิน: xiānshēng → xiānsheng (toneless final syllable variant)
    • จู้อิน: ㄒㄧㄢ ㄕㄥ → ㄒㄧㄢ ㄕㄥ˙ (toneless final syllable variant)
    • กั๋วยฺหวี่หลัวหม่าจื้อ: shian.sheng
    • IPA ^{(คำอธิบาย)}: /ɕi̯ɛn⁵⁵ ʂɤŋ⁵⁵/ → /ɕi̯ɛn⁵⁵ ʂɤŋ²/
• กวางตุ้ง
  • (กวางตุ้งมาตรฐาน, กวางเจา)⁺
    • ยฺหวืดเพ็ง: sin¹ saang¹
    • เยล: sīn sāang
    • พินอินกวางตุ้ง: sin¹ saang¹
    • Guangdong Romanization: xin¹ sang¹
    • IPA ^{(คำอธิบาย)}: /siːn⁵⁵ sɑːŋ⁵⁵/
• แคะ
  • (Sixian, incl. Miaoli and Meinong)
    • Pha̍k-fa-sṳ: sîn-sâng
    • Hakka Romanization System: xin´ sang´
    • Hagfa Pinyim: xin¹ sang¹
    • IPA: /ɕin²⁴⁻¹¹ saŋ²⁴/
• หมิ่นใต้
  • (Hokkien)
    • Pe̍h-ōe-jī: sian-siⁿ / sin-seⁿ / sian-seⁿ
    • Tâi-lô: sian-sinn / sin-senn / sian-senn
    • Phofsit Daibuun: siensvy, sinsvef, siensvef
    • IPA (Xiamen): /ɕiɛn⁴⁴⁻²² ɕĩ⁴⁴/, /ɕin⁴⁴⁻²² sẽ⁴⁴/, /ɕiɛn⁴⁴⁻²² sẽ⁴⁴/
    • IPA (Quanzhou): /ɕiɛn³³ ɕĩ³³/, /ɕin³³ sẽ³³/, /ɕiɛn³³ sẽ³³/
    • IPA (Zhangzhou): /ɕiɛn⁴⁴⁻²² ɕĩ⁴⁴/, /ɕin⁴⁴⁻²² sɛ̃⁴⁴/, /ɕiɛn⁴⁴⁻²² sɛ̃⁴⁴/
    • IPA (Taipei): /ɕiɛn⁴⁴⁻³³ ɕĩ⁴⁴/, /ɕin⁴⁴⁻³³ sẽ⁴⁴/, /ɕiɛn⁴⁴⁻³³ sẽ⁴⁴/
    • IPA (Kaohsiung): /ɕiɛn⁴⁴⁻³³ ɕĩ⁴⁴/, /ɕin⁴⁴⁻³³ sẽ⁴⁴/, /ɕiɛn⁴⁴⁻³³ sẽ⁴⁴/
• อู๋
  • (เซี่ยงไฮ้)
    • วิกิพจนานุกรม: xi san (T1)
    • สัทอักษรสากล ^{(คำอธิบาย)}: /ɕi⁵⁵ sã²¹/

คำนาม

先生

1. (พื้นฐาน) นาย

   王先生來了。 / 王先生来了。  ―  Wáng xiānshēng lái le.  ―  นายหวังมาแล้ว

2. (ทางการ) สามี, ผัว
3. (ล้าสมัย) ด็อกเตอร์

   • 大哥說：「今天請何先生來，給你診一診。」 [จีนกลางมาตรฐาน, ตัวเต็ม]

     大哥说：“今天请何先生来，给你诊一诊。” [จีนกลางมาตรฐาน, ตัวย่อ]

     จาก: 1918: Lu Xun, A Madman's Diary

     Dàgē shuō: "Jīntiān qǐng Hé xiānshēng lái, gěi nǐ zhěn yī zhěn." [พินอิน]

     พี่ชายพูดว่า "วันนี้ ฉันได้เชิญ ด็อกเตอร์เหอ ให้มาตรวจร่างกายของเธอ"

4. (ถิ่น) แพทย์, หมอ
5. (ล้าสมัย) ครู, อาจารย์

   • 他在學堂的時候，先生問他：「直隸省的西邊是哪一省？」他說是陝西。先生說：「錯了，是山西，不是陝西。」他說：「陝西同山西，不是差不多嗎？」 [จีนกลางมาตรฐาน, ตัวเต็ม]

     他在学堂的时候，先生问他：“直隶省的西边是哪一省？”他说是陕西。先生说：“错了，是山西，不是陕西。”他说：“陕西同山西，不是差不多吗？” [จีนกลางมาตรฐาน, ตัวย่อ]

     จาก: 1924: Hu Shih, Life of Mr. Close Enough

     Tā zài xuétáng de shíhòu, xiānshēng wèn tā: "Zhílì Shěng de xībiān shì nǎ yī shěng?" Tā shuō shì Shǎnxī. Xiānshēng shuō: "Cuò le, shì Shānxī, bùshì Shǎnxī." Tā shuō: "Shǎnxī tóng Shānxī, bùshì chābùduō ma?" [พินอิน]

     เมื่อเขาอยู่ที่โรงเรียน อาจารย์ถามเขาว่า: "จังหวัดไหนอยู่ทางตะวันตกของจังหวัดจื๋อลี่?" เขาตอบว่าส่านซี อาจารย์พูดว่า: "ผิดแล้ว มันคือซานซี ไม่ใช่ส่านซี" เขาพูดว่า: "แล้วส่านซีกับซานซียังใกล้เคียงกันไม่พอหรือ?"

คำพ้องความหมาย

• (หมิ่นใต้) 老師／老师
• (หมิ่นใต้) 醫生／医生
• (หมิ่นใต้) 大夫
• (หมิ่นใต้) 道士

ดูเพิ่ม

• 太太
• (นาย): 氏 (shì)

อ้างอิง

• (หมิ่นใต้) แม่แบบ:thcwd