กระบอก

ภาษาไทย

การออกเสียง

การแบ่งพยางค์		กฺระ-บอก
การแผลงเป็น อักษรโรมัน	ไพบูลย์พับบลิชชิง	grà-bɔ̀ɔk
	ราชบัณฑิตยสภา	kra-bok
(มาตรฐาน) สัทอักษรสากล(คำอธิบาย)		/kra˨˩.bɔːk̚˨˩/(สัมผัส)

รากศัพท์ 1

ทรงกระบอก

รูปแบบอื่น

• (เลิกใช้) กะบอก

คำนาม

กระบอก

1. ไม้ไผ่ที่ตัดเป็นท่อน
2. ของอื่น ๆ ที่มีรูปคล้ายคลึงเช่นนั้น

   กระบอกปืน

   กระบอกตาม

3. เสื้อชนิดหนึ่งในสมัยรัชกาลที่ 4 แขนยาว ช่วงตัวสั้นเสมอบั้นเอว แขนรัด ตัวรัด คอสูง เรียกว่า เสื้อกระบอก
4. หุ่นชนิดหนึ่ง มีแต่ส่วนหัวและมือ 2 ข้าง ลำตัวทำด้วยไม้กระบอก มีผ้าเย็บเป็นถุงคลุม เวลาเชิดใช้มือสอดเข้าไปจับไม้กระบอกนั้นเชิด เรียกว่า หุ่นกระบอก
5. (เรขาคณิต) รูปตันที่กำเนิดขึ้นจากการเขียนรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า โดยใช้ด้านใดด้านหนึ่งเป็นแกนแล้วหมุนโดยรอบฐาน ปลายทั้ง 2 ข้างมีหน้าเป็นวงกลม เรียกว่า ทรงกระบอก หรือ รูปกระบอก
6. (เรขาคณิต) ลักษณะได้แก่ รูปที่มีสัณฐานกลมยาวและตรงซึ่งมีส่วนสัดกลมเท่ากันตั้งแต่ต้นจนปลาย

คำลักษณนาม

กระบอก

1. ใช้กับของกลมยาวแต่กลวง

   ข้าวหลาม 3 กระบอก

รากศัพท์ 2

ปลากระบอก

คำนาม

กระบอก

1. ชื่อปลาน้ำกร่อยและปลาทะเลหลายชนิด ในสกุล Liza, Valamugil, Oedalechilus และ Mugil วงศ์ Mugilidae ลำตัวค่อนข้างกลม ปากเล็ก มีครีบหลัง 2 ตอน เกล็ดใหญ่สีเงิน มีหลายชนิด ขนาดยาวได้ถึง 1 เมตร มีชื่อเรียกแตกต่างกัน เช่น กระบอกท่อนไต้ [ L. vaigiensi (Qnoy & Gaimard)] กระบอกดำ [ L. parsia (Hamilton-Buchanan)] กระบอกขาว [ V. seheli (Forsskål)], กระเมาะ หรือ ละเมาะ ก็เรียก สำหรับปลาขนาดเล็ก, ปักษ์ใต้เรียก หมก หรือ มก

รากศัพท์ 3

ร่วมรากกับ ดอก

รูปแบบอื่น

• ตระบอก

คำนาม

กระบอก

1. (โบราณ, ร้อยกรอง) ดอกไม้, กลีบดอกไม้

   กระบอกทิพย์ผกากวน กาเมศ กูเอย

   (นิ. นรินทร์)

   กว่ากลิ่นกระบอกบง- กชเกศเอาใจ

   (เสือโค)

รากศัพท์ 4

คำนาม

กระบอก

1. ชื่อเพลงไทย อัตราชั้นเดียว สมัยอยุธยา มี 4 เพลง คือ เพลงกระบอก เพลงกระบอกเงิน เพลงกระบอกทอง และเพลงกระบอกนาก